AKIL VE CEHALETİN ASKERLERİ

İman = Küfür 

Tasdik = Tekzip (yalanlamak)

İhlas = Nifak 

Ümit = Ümitsizlik

Adalet = Zulüm 

Rıza = Öfke(hoşnutsuzluk)

Şükür = Nankörlük

Ye’s[1] = Tamah

Tevekkül = İhtiras

Şefkat = Katılık

İlim = Cehalet 

İffet = Rezalet

Züht = Rağbet

Yumuşaklık = Ahmaklık

Korku[2] = Cür’et[3]

Tevazu = Kibir

Ağırbaşlılık = Acelecilik

Hilim = Sefahet

Susmak = Çok konuşmak

(Hakka)Boyun eğmek = Büyüklenmek

Teslim Olmak = Tekebbür

Afv = Kin

Rahmet = Kasvet (sertlik) 

Yakin = Şek

Sabır = Sabırsızlık

Bağışlamak = İntikam

Zenginlik = Fakirlik

Tefekkür = Gaflet

Ezberlemek = Unutmak

Sıla-i rahim[4] = Kat’i rahim[5]

Kanaat = Açgözlülük

Eşitlik = Esirgemek

Dostluk = Düşmanlık

Vefa = Hıyanet

İtaat = Masiyet

Huzu = Ululanmak

Selamet = Bela

Anlamak = Geri kafalı olmak

İrfan = İnkâr

Mudaraa etmek = Titiz olmak

Dürüstlük = Hilekârlık

Kitman[6] = İfşa

Anne ve babaya iyilik = Anne ve babaya asilik

Hakkı eda etmek = Hakkı geciktirmek

Maruf (iyilik) = Münker (kötülük)

Takıyye etmek = Yaymak

İnsaf = Zulüm

Sakınmak = Haset

Temizlik = Kirlilik 

Hayâ = Hayâsızlık

İtidal = Aşırılık 

Rahatlık = Zorluk

Kolaylık = Çetinlik

Afiyet = Musibet

İtidal = Tekasür[7]

Hikmet = Heva ve hevese uymak

Vakar = Hafiflik

Saadet = Şakavet

Tövbe = Günahta ısrar

Muhafaza = Gevşeklik

Dua = İstinkaf[8]

Çaba = Tembellik

Sevinç = Üzüntü

Ülfet = Ayrılık

Cömertlik = Cimrilik

Huşu = Bencillik

Söz saklamak = Söz taşımak

Mağfiret dilemek = Gurur

Zekilik = Ahmaklık 

Ey Hişam, bu hasletler (aklın askerleri) ancak peygamber, vasi veya Allah’ın, kalbini iman için imtihan ettiği mü’minde bir arada bulunur. Ama diğer mü’minler de akılları kâmil oluncaya ve cehalet askerlerinden kurtuluncaya dek akıl askerlerinden an­cak bazılarına sahip olurlar.

Cehalet askerlerinden kurtulduk­larında peygamber ve vasilerle birlikte en yüce derecede olurlar. Allah bizi ve sizi kendi itaatına muvaffak eylesin.

[1]- Halkın elindekine göz dikmemek.

[2]- Allah’tan korkmak.

[3]- Allah’tan korkmamak.

[4]- Akrabalarla iyi ilişki kurmak.

[5]- Akrabalarla ilişkiyi kesmek.

[6]- Gizlemek.

[7]- Mal ve makamla diğerlerine büyüklük taslamak.

[8]- Dua etmemek.