باب حدوث اسماء

1- امام صادق (ع) فرمود: به راستى خداى تبارك و تعالى يك نامى آفريد به اين اوصاف:

1- آواز حرفى ندارد.

2- به زبان گفته نشود.

3- شخصيتش در جسد و كالبدى نيست.

4- شباهت به چيزى مطلقا ندارد.

5- هيچ رنگ آميزى در او نيست.

6- اين سو و آن سو از آن منتفى است و حد و نهايت در آن نيست.

7- احساس هر متوهم تيز نظرى از آن ممنوع است.

8- در پرده است و نهان نيست.

اين نام را كلمه تامه مقرر ساخت و از چهار جزء همزمان آن را بپرداخت و سه نام از آن را براى نياز خلق پديدار كرد و يكى را در پرده گذاشت و آن اسمى است مكنون و مخزون، اين نامها كه پديدار شد ظاهرشان الله تبارك و تعالى است، خداى براى هر يك از اين نامهاى سه‏گانه چهار ركن مقرر ساخت كه مى‏شود 12 ركن و براى هر ركنى از آنها سى اسم مقرر ساخت كه بدان منسوبند، پس خداست، رحمان، رحيم، ملك، قدوس، خالق، بارى، مصور، حى، قيوم، بى‏چرت و خواب، دانا، آگاه، شنوا، بينا، حكيم، عزيز، جبار، متكبر، علىّ، و عظيم، مقتدر، قادر، سلام، مؤمن، مهيمن، [بارى‏]،

 

منشى، بديع، رفيع، جليل، كريم، رازق، زنده‏كننده، ميراننده، مبعوث كن و وارث جهان، اين اسماء و اسماء حسناى ديگر تا سيصد و شصت اسم تمام شود همه منسوب به اين سه هستند و اين سه اسم اركانند و آن اسم مكنون مخزون بوسيله اين سه اسم ظاهر مخفى شده است و اين است تفسير گفته خدا (110 سوره 17):

 «بگو بخوانيد خدا را يا بخوانيد رحمان را، هر كدام را بخوانيد براى او اسماء حسنى وجود دارد». 2- ابن سنان گويد: از امام رضا (ع) پرسيدم: آيا خداى عز و جل به ذات خود عارف بود، پيش از آنكه خلق را بيافريند؟

فرمود: آرى، گفتم: آن را مى‏ديد و مى‏شنيد؟ فرمود: نيازى بدان نداشت، چون نه از آن پرسشى داشت و نه خواهشى، او خودش بود و خودش او بود، نيروى او نفوذ داشت و نيازى نداشت كه خود را نام برد، ولى او نامهائى براى ديگران بر خود نهاد و برگزيد تا او را بدانها بخوانند، زيرا اگر او را به نام نخوانند شناخته نگردد، اول نامى كه براى خود برگزيد، على و عظيم است، زيرا او برتر از همه چيز است، معنايش الله است و نامش على و عظيم است آن اول نامهاى او است كه فراز است بر هر چيزى. 3- محمد بن سنان گويد: از آن حضرت (ع) پرسيدم از اسم (خدا) كه چيست؟ فرمود: صفتى است كه بدان وصف شود. 4- امام صادق (ع) فرمود: نام خدا جز ذات خدا است، بر

 

 

آنچه عنوان چيز صادق آيد آفريده باشد جز ذات خدا كه چيز است و آفريده نيست، اما هر چه به زبان تعبير شود و به دست انجام گردد مخلوق باشد و خود الله (به مفهوم ذات واجب الوجود جامع هر كمال و مبرى از هر نقص) هم يك جلوه نهائى است از جلوه‏هاى او، آن سرچشمه اين جلوه نهائى در حقيقت خود جز اين نهايت است، جلوه نهائى را وصف توان كرد، هر چه به وصف آيد از نيروى صنعت زايد و صانع چيزها (جهان) به حدى كه نام توان بر آن نهاد وصف نشود، پديد آورده نيست تا پديدش او به ساختن و عمل ديگرى باشد، هيچ جلوه‏اى نكند جز آنكه جز او باشد، هر كه اين حقيقت را بفهمد هرگز نلغزد، توحيد پاك همين است، آن را در نظر داريد و باور كنيد و به توفيق خدا بفهميد، هر كه معتقد است خدا را در جلوه يا نمايش يا نمونه مى‏شناسد مشرك است، زيرا جلوه و نمونه و نمايش او جز او است و همانا او يگانه است و يگانه‏اش خوانند، كسى كه عقيده دارد خدا را به جز او شناسد چگونه يگانه‏شناس است همانا شناختن خدا اين است كه خود او را بشناسد، هر كه خود او را نشناسد او را نشناخته و همانا ديگرى را شناخته، ميان خالق و مخلوق چيزى فاصله نيست، خدا همه چيز را بى‏مايه و از هيچ چيز آفريده، خدا به اسماء خود ناميده شود، و جز اسماء خود باشد، اسماء جز او باشند.