پ1- امام صادق عليه السّلام فرمودند: اگر حساب حق است پس جمع كردن مال و منال براى چه ميباشد
پ2- سمندى از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: در بنى اسرائيل يك قحطى پيش آمد كه مردم از گرسنگى قبرها را شكافتند و مردگان را خوردند، روزى گورى بشكافتند و در آن ميان لوحى يافتند در آن لوح نوشته شده بود: من فلان پيامبر هستم، گور مرا يك نفر از اهل حبشه حفر ميكند ما هر چه مقدم داشتيم و قبل از خود فرستاديم آن را بدست آورديم، و هر چه در دنيا خورديم به سود ما بود، و هر چه از خود باقى گذاشتيم زيان كرديمپ 3- ابن عباس روايت ميكند كه نخستين درهم و دينارى كه روى زمين بكار گرفته شد ابليس به آن نگاه كرد، و بعد آنها را گرفت و روى چشم خود گذاشت و به سينه خود چسبانيد بعد از آن فريادى زد و بار ديگر آنها را به سينه گذاشت و گفت: شما درهم و دينار نور ديدگان من ميباشيد و ميوه دل من هستيد، من باكى ندارم هنگامى كه فرزندان آدم به شما علاقهمند باشند بتها را نپرستند، و فقط تنها محبت شما كافى است و من از اين طريق از آنها بهرهگيرى ميكنمپ 4- ابو الجارود از امام باقر عليه السّلام روايت ميكند كه در تفسير آيه شريفه وَ الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِيمٍ، فرمودند خداوند كنز طلا و نقره را حرام كرده است و مردم را امر فرموده طلا و نقره را در راه خدا انفاق كنند و بصورت گنج در نياورند در آيه شريفه ديگرى آمده است: يَوْمَ يُحْمى عَلَيْها فِي نارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوى بِها جِباهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ هذا ما كَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ فَذُوقُوا ما كُنْتُمْ تَكْنِزُونَ، روزى كه درهم و دينار را در آتش جهنم داغ كنند و بر پيشانى و پهلو و پشت آنها بهچسبانند، و به آنها ميگويند اين است آنچه ذخيره كرديد و اينك آنها را بهچشيدپ امام عليه السّلام فرمودند: ابو ذر غفارى هر روز صبح و شام با صداى بلند فرياد ميزد به كسانى كه درهم و دينار را گنج ميكنند بشارت دهيد كه آنها را بر پيشانىها و پهلوها و پشت مىچسبانند و سوزش آنها به باطنها ميرسد
پ5- ابن بزيع گويد: از امام رضا عليه السّلام شنيدم فرمودند: مال در اثر پنج خصلت جمع ميگردد، بخل زياد، آرزوى طولانى، حرص فراوان، قطع رحم و فدا كردن آخرت در برابر دنياپ 6- مجاشعى از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند:
كدام يك از شما مال وارث را بيشتر از مال خود دوست ميدارد، گفتند: كسى در ميان ما اين چنين وجود ندارد رسول خداوند فرمود خير همه شما چنين ميباشيد، بعد از آن فرمودند: فرزند آدم ميگويد: مال من مال من، آيا تو مالى بيش از اينكه خوردى و از دست دادى مال ديگرى دارى و يا پوشيدى و كهنه كردى و يا صدقه دادى، بيش از اين هر چه دارى متعلق به ورثه مىباشدپ 7- امام صادق از پدرش عليهما السّلام روايت ميكند كه از آن جناب از درهم و دينار و آنچه بايد مردم در باره آنها انجام دهند سؤال شد، امام فرمود: آنها مهرهاى خداوند در زمين ميباشند پروردگار درهم و دينار را براى مصلحت مردم قرار داده و زندگى مردم به خاطر آنها جريان پيدا ميكند و خواستههاى آنان بر آورده ميگردد، و هر كس درهم و دينار زياد بدست آورد و حق خداوند را بدهد و زكاه را پرداخت كند آن درهم و دينار براى او پاك مىشود اما هر كس زياد جمع كرد و بخل ورزيد و حق خدا را نداد، و از آنها ظرف درست كرد، در اين جا عذاب خداوند را خواهد ديد، در آن جا كه فرمود: يَوْمَ يُحْمى عَلَيْها فِي نارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوى بِها جِباهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ هذا ما كَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ فَذُوقُوا ما كُنْتُمْ تَكْنِزُونَپ 8- امام باقر عليه السّلام در تفسير آيه شريفه وَ الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِيمٍ، فرمود: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر مالى كه زكاة آن را ندهند كنز است اگر چه روى زمين باشدپ 9- جميل از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمود: خداوند بندگان را به
چيزى مبتلا نكرده كه سختتر از انفاق درهم باشدپ 10- حارث اعور گويد: امير المؤمنين فرمود: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: درهم و دينار گذشتگان شما را هلاك كردند و شما را هم هلاك ميكنندپ 11- اشعرى روايت ميكند امام عليه السّلام فرمودند: طلا و نقره دو سنگ مسخ شده هستند هر كس آنها را دوست بدارد با آن دو خواهد بودپ 12- ابن نباته گويد: امير المؤمنين عليه السّلام فرمودند: فتنه بر سه گونه است:
محبت زن كه آن شمشير شيطان است، آشاميدن شراب كه آن دام شيطان ميباشد و محبت دينار و درهم كه آن تير شيطان است هر كس زنان را دوست بدارد از زندگى خود سودى نخواهد برد، و هر كس شراب را دوست داشته باشد بهشت بر وى حرام خواهد شد، و هر كس درهم و دينار را دوست بدارد بنده دنيا خواهد بودپ عيسى بن مريم عليه السّلام فرمودند: دينار بيمارى دين ميباشد عالم طبيب دين است، و هر گاه مشاهده گرديد طبيب بيمارى را بطرف خود ميكشاند او را در دين خود متهم بدانيد، و بدانيد كه او اهل نصيحت و انصاف نيستپ 13- حسين بن مختار در يك حديث از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت مىكند كه فرمودند: ملعون است كسى كه ديده بصيرت او كور شده باشد، ملعون است كسى كه بنده درهم و دينارها باشد و ملعون ميباشد آن كس كه چهار پائى را وطى نمايدپ 14- يك يهودى خدمت على عليه السّلام آمد و از آن جناب مسائلى سؤال كرد، يكى از آن مسائل آن بود كه چرا درهم را درهم گفتهاند و دينار را دينار، على عليه السّلام فرمودند درهم را از اين جهت درهم گفتهاند كه آن دارهم و اندوه ميباشد كسى كه درهمها را جمع كند و در راه خداوند انفاق ننمايد گرفتار مصيبت و غم مىشود و سرانجام وارد آتش ميگردد، و دينار را هم از اين جهت دينار گفتهاند كه او دار النار ميباشد كسى كه آن را بدست آورد و انفاق نكند گرفتار آتش مىشود يهودى گفت: راست گفتى يا امير المؤمنينپ 15- يكى از راويان گويد: از امام صادق عليه السّلام سؤال كردم مردى چه مقدار از
زكاه را ميتواند بگيردپ گفتم: شنيدهايم رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودهاند هر كس دو دينار از خود بگذارد پيشانى او را با آن دينار داغ ميكنند امام عليه السّلام فرمودند: آنها گروهى ميباشند كه مهمان رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله بودند، هنگام شب به يكى فرمود: برويد و با آن غذا براى شب تهيه كنيد، و هنگام صبح به يكى فرمودند: برويد و با آن صبحانه درست كنيد آنها صبح و شب بدون غذا ميگذرانيدند، آن مرديكه مامور بود غذا تهيه كند دو دينار پول جمع كرده بود و رسول خدا اين سخن را به او گفتند، مردم حقوق ساليانه را يك جا ميگرفتند و براى خود براى يك سال غذا تهيه ميكردندپ 16- يكى از راويان از ابو الحسن عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: به ما خبر رسيده كه مردى در زمان رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله در گذشت و دو دينار از خود به جا گذاشت، رسول خدا فرمودند او زياد از خود گذاشته است، امام فرمود: او مردى بود كه از اصحاب صفه سؤال ميكرد و در هنگام مرگ دو دينار از وى ماندپ 17- هارون بن خارجه گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: خداوند طلا و نقره را لعنت كند، كسى آنها را دوست نميدارد مگر اينكه از جنس آنها باشد، گفتم:
قربانت گردم طلا و نقره را ميفرمائيد، و فرمود آن طور نيست كه شما خيال كردهاى ذهب آن است كه دين را ببرد و فضه آن است كه كفر را افاضه نمايدپ 18- على عليه السّلام فرمودند: مستى چهار نوع ميباشد مستى شراب، مستى مال، مستى خواب و مستى حكومتپ 19- سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: خداوند متعال به موسى وحى كردند به زيادى مال خوشحال مباش و مرا فراموش مكن، زيادى ثروت گناهان را از ياد ميبرد، و ترك ياد من دلها را به قساوت ميكشاندپ 20- يكى از راويان گويد: امام صادق عليه السّلام در تفسير آيه شريفه كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ فرمودند: او مردى است كه مال خود را در راه خدا انفاق نميكند و بخل ميورزد، و بعد از مرگ آن مال در اختيار كسى قرار ميگيرد كه آن را در راه خدا انفاق ميكند و يا معصيت مينمايد
اگر با آن مال در راه خدا كار كرد و به طاعت خدا انفاق نمود، و او انفاق را در ميزان غير خود مشاهده كند در اين جا حسرت خواهد خورد، و اگر در راه معصيت خرج كند باز هم او مال را در اختيارش گذاشته و در معصيت او شريك ميباشدپ 21- از امير المؤمنين عليه السّلام سؤال شد كدام شخص روز قيامت زياد حسرت ميخورد، فرمود آن كس كه مال خود را در ميزان ديگرى مشاهده كند، و او را به خاطر بدست آوردن مال به جهنم ببرند، و وارث او را وارد بهشت كنندپ 22- سعدان از امام باقر عليه السّلام روايت ميكند كه در تفسير آيه شريفه الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ فرمودند: مقصود از آن زياده از ده هزار درهم استپ 23- معاذ بن كثير كه صاحب كيسهها بود گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمودند: شيعيان ما در وسعت ميباشند و آنها ميتوانند در كارهاى خير انفاق كنند اما هنگامى كه قايم ما قيام كند همه گنجها به صاحبان آنها حرام ميباشد، آنها بايد گنجها را بياورند و در اختيار او بگذارند تا دشمنان خود را منكوب كند و اين است معنى آيه شريفه: الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِيمٍپ 24- يكى از راويان از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: مؤمن هر گاه مالى كه خداوند به او داده به عيالات خود انفاق كند، و به ديگران هم بدهد و از آن چه باقى مانده در كارهاى خود از آن استعانت نمايد او واجبات خود را ادا كرده استپ 25- امام عليه السّلام در تفسير آيه شريفه كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ فرمودند: مردى مالى را بدست مياورد و كار خير نميكند و از دنيا ميرود، و مالش به ديگران ميرسند، و آنها كار خير انجام ميدهند، آن شخص مشاهده ميكند آنها با مال او كار نيك كردهاند و ميزان اعمال آنان سنگين شده در اين جا حسرت ميكشدپ 26- امام صادق عليه السّلام فرمودند: عيسى بن مريم براى انجام كارى با سه نفر از ياران خود بيرون شدند، در بين راه به سه خشت طلا برخورد كردند، عيسى عليه السّلام به
ياران خود فرمودند:پ اينها آدمها را ميكشند و از آنجا رد شدند يكى از آنها گفت: من كارى دارم كه بايد برگردم، او برگشت و بعد دومى و سومى هم با بهانههايى برگشتند و هر سه در كنار خشتهاى طلا حاضر شدند، يكى از آنها مامور شد به شهر برود و غذا تهيه كند، او رفت غذا تهيه كرد و در ميان آن مقدارى سم نهاد تا آن دو نفر بخورند و بميرند و او خشتها را تصاحب كند دو نفر ديگر با خود قرار گذاشتند كه هر گاه رفيق آنها رسيد فورا او را بكشند و سهم او را خود بردارند، هنگامى كه او از راه رسيد برخاستند و او را كشتند، و بعد هم از آن غذا خوردند و مردند، عيسى عليه السّلام بطرف آنها آمد و آنان را مرده يافت و با اذن خدا آنان را زنده كرد و گفت: من نگفتم آنها مردم را ميكشندپ 27- على بن مغيره از برادرش روايت ميكند كه از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمودند رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر گاه دو گرگ گرسنه به گلهاى كه چوپان نداشته باشند حمله كنند زيانشان كمتر است در اينكه آدمى را حب مال و رياست پيدا شود و دينش را تباه سازدپ 28- امير المؤمنين عليه السّلام فرمودند: اى فرزند آدم هر گاه بيش از احتياج كسب كردى تو در اين هنگام نگهدار مال ديگران ميباشىپ على عليه السّلام از كنار مزبلهاى عبور كردند و فرمودند: اين است آنچه بخيلان نسبت به آن بخل ورزيدند، در روايت ديگرى آمده است اين است آنچه ديروز براى بدست آوردن آن مسابقه ميگذاشتيدپ على عليه السّلام فرمودند: هر مالى كه به تو پند عطا كند و تو را موعظه نمايد، به هدر نميرودپ على عليه السّلام فرمود: هر مردى در مال خود دو شريك دارد، وارث و حوادثى كه در آينده مىآيد و او از آنها اطلاع نداردپ على عليه السّلام به فرزندش حسن سلام اللَّه عليه فرمودند: اى فرزند: از خود چيزى در دنيا نگذار، اگر مالى در دنيا بگذارى دو نفر از آن استفاده ميكنند، مرديكه آن مال را در راه خداوند خرج ميكند و خوشبخت ميگردد ولى تو بدبخت ميگردى
پيا مرديكه آن مال را در راه معصيت و گناه و مخالفت با خدا و رسول خدا خرج ميكند در اين صورت تو در معصيت او را كمك كردهاى، و هيچ يك از اين دو روا نيست و نبايد كارى كنى كه ديگران از تو استفاده كنند و تو زيان كنى اين سخن بگونهاى ديگر هم نقل شده است و آن اين است كه فرمودند: اى فرزند مالى كه اكنون در اختيار تو ميباشد مال كسانى است كه قبل از تو زندگى ميكردند، و آن مال بعد از تو به ديگران انتقال پيدا ميكند تو اين ثروت را براى دو نفر جمع ميكنى، مرديكه آن را در راه خداوند خرج ميكند و به پاداش ميرسد و تو از آن بهرهاى نخواهى داشت، يا مرديكه آن را در معصيت صرف مينمايد و تو در اين معصيت شريك ميباشى اين دو نفر شايستگى ندارند كه تو آنها را بر خود مقدم بدارى، و گناهان آنها را بر دوش گيرى، اينك براى آنهائى كه درگذشتهاند اميدوار رحمت خداوند باش، و براى كسانى كه باقى هستند، اميد روزى داشته باش
