در مذمت غضب

پ‏1- عبد العظيم حسنى از امام ابو جعفر ثانى عليه السّلام روايت ميكند كه موسى بن جعفر عليهما السّلام بر هارون الرشيد وارد شد در حالى كه او بر مردى خشمگين شده بود، امام عليه السّلام فرمودند: شما براى خداوند غضب كنيد، و نبايد بيش از آنكه آن مرد از خودش ناراحت باشد تو از وى زيادتر ناراحت گردى‏پ 2- على عليه السّلام فرمودند: نسبى پست‏تر از غضب نميباشدپ 3- از على عليه السّلام سؤال شد بردبارترين مردم كيست، فرمودند: كسى كه غضب نميكندپ 4- داود بن فرقد گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: غضب كليد هر شرى ميباشدپ 5- ابن سنان از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه حواريون به عيسى بن مريم گفتند: اى معلم نيكيها به ما بگو كدام چيز از همه سختتر است، فرمودند:

سختترين چيزها غضب خداوند ميباشد، گفتند: چگونه بايد از غضب خدا خود را نگهدارى كرد فرمودند: خودتان غضب نكنيد، سؤال كرد غضب از كجا شروع‏

 

مى‏شود، فرمودند: از تكبر، زورگوئى و تحقير مردم‏پ 6- عبد الله بن سنان گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله هر روز از شش چيز به خداوند پناه ميبردند و آنها عبارت بودند از شك، شرك، تعصب، غضب، ظلم، و حسدپ 7- فاطمه دختر امام رضا از پدرش و او از پدرانش عليهم السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر كس براى خداوند غضب خود را نگهدارد، خداوند هم او را عذاب نميكند و هر كس خلق نيكو داشته باشد خداوند او را درجه روزه داران و شب زنده‏داران ميدهدپ 8- محمد بن فضيل از امام رضا و او از پدرانش عليهم السّلام روايت ميكند كه مردى به رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله عرض كرد: يا رسول الله بمن عملى ياد بده كه هر گاه آن را انجام دهم اهل بهشت گردم، رسول خدا فرمودند: غضب نكن و از مردم چيزى مخواه، و هر چه براى خود مى‏پسندى براى مردم هم بپسندپ 9- ابو بصير از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه در محضر امام باقر سلام الله عليه از غضب گفتگو شد، امام عليه السّلام فرمودند: مردى غضب ميكند و هرگز راضى نميگردد اين شخص با اين اخلاق وارد دوزخ شود هر گاه كسى غضب كرد بايد بنشيند و در اين هنگام پليدى شيطان از او دور ميگردد، و اگر در حال نشسته غضب كرد بايد برخيزد، و هر كس كه به خويشاوندان خود غضب كرد بايد بطرف او برود و خود را به او نزديك سازد و با او تماس بگيرد، و رحم‏ها هر گاه با هم برخورد كردند غضب آنها فروكش ميكندپ 10- ابو الحسن سوم عليه السّلام از پدرانش از موسى كاظم عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: هر كس در هنگام جفاى اشخاص غضب نكند شكر نعمت را به جاى نياورده است‏پ 11- ابن عميره از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمود: هر كس خشم خود را فرو برد خداوند لغزشهاى پنهانى او را ميپوشاندپ 12- ثمالى از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمود: هر كس از اعراض‏

 

مردم خوددارى كند خداوند او را از عذاب خود حفظ ميكند و هر كس از غضب خوددارى نمايد خداوند روز قيامت از وى در ميگذردپ 13- روايت شده مردى از عالم پرسيد خير دنيا و آخرت را به او تعليم دهد و مختصر هم بگويد: آن عالم فرمودند: غضب نكن‏پ 14- اصبغ بن نباته گويد: از على عليه السّلام شنيدم فرمودند: يكى از شما غضب ميكند و تا آنجا پيش ميرود تا داخل آتش ميگردد، اينك هر يك از شما كه غضب كرديد و با ارحام خود در افتاديد خود را به او نزديك سازيد رحم هنگامى كه با هم تماس گرفتند آرام ميشوند و استقرار پيدا ميكنند، ارحام به عرش خداوند آويزان هستند و مانند آهن به آن پيوسته‏اند، ارحام ندا ميكنند و ميگويند بار خدايا با كسانى كه با ما ارتباط برقرار ميكنند تو هم ارتباط داشته باش، و هر كسى كه با ما قطع رابطه ميكند تو هم با او قطع رابطه كن‏پ 15- رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: غضب پاره آتش از شيطان ميباشد،پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: غضب ايمان را فاسد ميكند همان گونه كه سركه عسل را فاسد ميگرداندپ شيطان عليه اللعنه گويد: غضب دام من است و هر كس از نيكان را بدان وسيله صيد ميكنم و راه آنها را بطرف بهشت مى‏بندم‏پ امام صادق عليه السّلام فرمودند: هر كس غيبت نكند وارد بهشت مى‏شود، و هر كس غضب ننمايد وارد بهشت ميگردد، و هر كس حسادت نكند آن هم وارد بهشت مى‏شودپ 16- امام صادق عليه السّلام فرمودند: پدرم ميفرمود: كدام چيز بدتر از غضب ميباشد هر گاه مردى غضب كند آدم ميكشد و زن پارسا را متهم ميكندپ 17- ابن فرقد گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: يك نفر عرب بيابانى خدمت رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله آمد و عرض كرد: يا رسول الله چيزى بمن ياد بده من مسافر هستم و در بيابان زندگى ميكنم رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله به او فرمودند: غضب نكن اعرابى آن را بسيار ساده تلقى كرد،

 

پ‏بار ديگر پرسيد من در بيابان زندگى ميكنم بمن چيزى تعليم فرمائيد رسول خدا باز همان سخن را تكرار كردند آن مرد بار سوم سخن را تكرار نمود رسول الله همان را گفت اعرابى ديگر سخن نگفت و سكوت كرد و بعد اظهار داشت او مرا نصيحت كرد و تحذير نمود كه در هنگام غضب افتراء نبندم و كسى را نكشم‏پ امام صادق عليه السّلام فرمودند: غضب كليد هر شرى ميباشدپ فرمودند شيطان با فرشتگان زندگى ميكرد و ملائكه خيال ميكردند از آنها ميباشد، ولى خداوند ميدانست از آنها نيست، هنگامى كه مامور شد به آدم سجده كند تعصب به خرج داد و غضب كرد خداوند به همين جهت او را از مقامش طرد كرد و از بهشت بيرون نمودپ 18- زيد بن على روايت ميكند كه خداوند به پيامبرش داود وحى فرستاد و گفت: هر گاه بنده من در حال غضب مرا ياد بياورد و من هم روز قيامت او را بياد مياورم و او را از نظر دور نميدارم‏پ 19- موسى بن جعفر از پدرانش عليهم السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند غضب ايمان را فاسد ميكند همان گونه كه سركه عسل را فاسد ميسازدپ 20- على عليه السّلام فرمودند تندى بخشى از ديوانگى ميباشد زيرا صاحب آن بعد پشيمان ميگردد و اگر چنانچه پشيمان نشد جنون او ثابت مى‏شودپ 21- از رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله سؤال شد چه چيز آدميان را از غضب خداوند دور ميكند فرمودند: غضب نكن تا گرفتار غضب خداوند نگردى‏پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر كس غضب خود را نگهدارد خداوند عيبهاى او را ميپوشاندپ ابو درداء گويد: عرض كردم يا رسول الله كارى بمن ياد دهيد تا با انجام آن وارد بهشت گردم، فرمودند: غضب نكن‏پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر كس غضب كند و تندى نمايد در لب جهنم قرار ميگيرد

 

پ‏در محضر امام باقر عليه السّلام از غضب و تند خوئى گفتگو شد فرمودند: مردى غضب ميكند و از آن دست بر نميدارد تا آن گاه كه وارد دوزخ ميگرددپ امام باقر عليه السّلام فرمودند: در تورات نوشته شده خداوند با موسى مناجات ميكرد و در مناجات خود به او گفت: اى موسى از تند خوئى دست بردار و با مردم به تندى سخن نگو تا تو را از غضب خود حفظ كنم‏پ ابو حمزه ثمالى از امام باقر عليه السّلام روايت ميكند كه فرمود: غضب آتشى است از شيطان كه در دل فرزندان آدم روشن ميگردد، و هر گاه يكى از شما غضب ميكند ديدگانش سرخ ميگردد و رگهايش پر مى‏شود و شيطان در او تصرف ميكندپ 22- سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند:

غضب ايمان را فاسد ميكند، همان گونه كه سركه عسل را فاسد ميسازدپ 23- ميسر گويد: در محضر امام باقر عليه السّلام از غضب گفتگو شد، امام فرمودند:

مردى غضب ميكند و از مغضوب راضى نميشود تا آنگاه كه وارد دوزخ گردد، هر گاه كسى بر گروهى تندى كرد و روى پا بود بايد فورا بنشيند در اين هنگام خوى شيطان از آن دور ميگردد، و هر گاه مردى با يكى از ارحام خود گفتگو كرد و بر او تندى نمود بايد فورا خود را به او نزديك كند و خود را به او چسباند زيرا رحم هر گاه به هم پيوستگى پيدا نمايد ساكت ميگرددپ 24- داود بن فرقد گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: غضب كليد هر شرى ميباشدپ 25- قاسم بن سليمان از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه از پدرم شنيدم فرمودند: مردى از بيابان حضور رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله رسيد و عرض كرد يا رسول الله من در باديه سكونت دارم اكنون سخنان جامعى براى من بيان كنيد تا من در بيابان از آنها استفاده كنم رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله به او فرمودند: تند خوئى نكن او سه بار سؤال خود را تكرار كرد و رسول همان پاسخ را دادند، او متوجه شد و گفت: رسول خدا مرا جز به خير نصيحت نميكند و سكوت كرد

 

پ‏امام صادق عليه السّلام فرمودند: پدرم ميفرمودند: مگر چيزى مهمتر از غضب و تندخوئى ميباشد مردى غضب ميكند و در حال غضب آدم ميكشد و مرتكب قتل حرام ميگردد، و يا اينكه در اثر تندى زنان پارسا را قذف ميكند و آنها را متهم به زنا مينمايدپ 26- عبد الاعلى گويد: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم موعظه‏اى بمن تعليم كنيد تا از آن پند گيرم، امام فرمودند: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله در پاسخ مردى كه از او سؤال كرد او را موعظه كند فرمود: غضب نكنيد، او سه بار سؤالش را تكرار كرد و رسول خدا همان جواب را به او دادندپ 27- سيف بن عميره از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: هر كس چشم خود را فرو برد خداوند عيبهاى او را ميپوشاندپ 28- حبيب سجستانى از امام باقر عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: در تورات آمده است كه خداوند با موسى عليه السّلام مناجات ميكرد و گفت: اى موسى به مردم غضب نكن تا تو را از غضب خود حفظ كنم‏پ 29- عبد الله بن سنان گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: خداوند به يكى از انبياء خود وحى فرستاد: اى فرزند آدم مرا در هنگام غضب خود ياد بياور تا تو را در وقت غضب خود ياد كنم و تو را فراموش نسازم، از يارى كردن من خوشحال باش كه يارى كردن من بهتر است تا يارى خودت براى خودپ 30- معلى بن خنيس از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه مردى به حضرت رسول صلى اللَّه عليه و آله عرض كرد: مرا به چيزهائى تعليم فرما، رسول گفت: برو و غضب نكن، گفت: همين برايم كفايت ميكند آن مرد بطرف قومش رهسپار شد و متوجه شد ميان آنها جنگ در گرفته است، و آنها در صفها قرار گرفته و سلاح در بر كرده آماده جنگ شده‏اند، او لباس جنگ در بر كرد و در ميان آنها قرار گرفت در اين هنگام متوجه سخنان رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله شد كه فرموده بود غضب نكنيد، او اسلحه را بدور انداخت و بطرف دشمنان رفت، و گفت: اى مردم اگر از ميان شما

 

كسى كشته شده و يا مجروح گرديده‏پ و يا اثرى از ضرب و جرح در آن هست من از مال خود آنها را جبران ميكنم آنها در پاسخ او گفتند: ما كشته و مجروحى نداريم كه فديه قبول كنيم، ما بايد جبران كنيم و فديه بدهيم، راوى گفت: آنها در اثر اين سخن با هم صلح كردند و غضب و خشم از ميان آنها رفت‏پ 32- ابو حمزه ثمالى گويد: امام باقر عليه السّلام فرمودند: غضب آتشى است از شيطان كه در دل آدم برافروخته ميگردد، و هر گاه يكى از شما غضب كند ديدگانش سرخ مى‏شود و رگهايش پر ميگردد، هر گاه يكى از شما از آن ترسيد در زمين بنشيند، وسوسه شيطان از او ميرودپ 33- در يك حديث از امام صادق عليه السّلام وارد شده كه فرمودند: غضب دل حكيم را تاريك ميكند و هر كس غضب خود را در اختيار نگرفت، نميتواند عقل خود را در اختيار بگيردپ 34- ابو حمزه از امام باقر عليه السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند:

 

هر كس خود را از بدگوئى به مردم حفظ كند خداوند روز قيامت او را آزاد ميگذارد و هر كس با مردم به تندى رفتار نكند خداوند روز قيامت او را عذاب نميكند