بخش سى و سوم ائمه عليهم السلام صافون و مسبحون و صاحب مقام معلوم و حاملين عرش و سفراى كرام هستند

پ‏تفسير قمى: يحيى بن مسلم از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه در باره آيه: وَ ما مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقامٌ مَعْلُومٌ هر كدام از ما داراى مقامى معلوم هستيم.

فرمود اين آيه در باره ائمه و اوصياء از آل محمّد صلوات اللَّه عليهم نازل شده.

در تفسير فرات از دو طريق ديگر همين روايت را نقل مى‏كند.پ تفسير قمى: شهاب بن عبد ربه گفت از حضرت صادق عليه السّلام شنيدم ميفرمود شهاب! ما شجره نبوت و گنجينه رسالت و محل رفت و آمد ملائكه و پيمان و تعهد خدائيم ما وديعه‏هاى خدا و حجت اوئيم ما صفوف درخشانى از نور اطراف عرش بوديم ما خداى را تسبيح ميكرديم اهل آسمانها از تسبيح ما تسبيح مى‏نمودند تا بسوى زمين آمديم.

در اينجا ما نيز تسبيح خداى را نموديم اهل زمين از تسبيح ما به تسبيح‏

 

مشغول شدند ما صافون و مسبحون هستيم «1».

هر كه بعهد و پيمان ما وفا كند بعهد و پيمان خدا وفا كرده و هر كه با ما پيمان‏شكنى كند با خدا پيمان‏شكنى كرده.پ كنز الفوائد: علي بن ابى طالب عليه السّلام در ضمن خطبه‏اى فرمود ما آل محمّد انوارى بوديم اطراف عرش خدا دستور داد تسبيح كنيم ما كه تسبيح كرديم ملائكه از تسبيح ما بتسبيح مشغول شدند.

سپس بزمين آمديم باز خدا دستور تسبيح به ما داد شروع به تسبيح كرديم اهل زمين از تسبيح ما بتسبيح مشغول شدند ما صف‏زنندگان و مسبحين هستيم.پ كنز الفوائد: ابن مهران از عبد اللَّه بن عباس تفسير اين آيه را پرسيد:

وَ إِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ  وَ إِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ.

ابن عباس گفت ما در خدمت پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله و سلم بوديم كه علي بن ابى طالب عليه السّلام وارد شد همين كه چشم پيامبر اكرم به او افتاد در چهره‏اش تبسم نمود.

فرمود: مرحبا بكسى كه خدا او را چهل هزار سال قبل از آدم آفريد عرض كردم يا رسول اللَّه آيا ممكن است پسر قبل از پدر باشد.

فرمود: آرى خداوند من و على را قبل از آدم آفريد به فاصله همين مدت.

نورى آفريد و بدو قسمت تقسيم نمود مرا از نيم آن و علي را از نيم ديگر آفريد قبل از آفرينش تمام اشياء سپس اشياء را آفريد و آنها تاريك بودند نور

 

آنها از نور من و علي است.

سپس ما در طرف راست عرش قرار گرفتيم بعد ملائكه را آفريد ما تسبيح كرديم ملائكه بعد تسبيح نمودند، ما تهليل گفتيم آن‏ها بعد به تهليل مشغول شدند.

ما تكبير گفتيم سپس آنها تكبير گفتند اين تسبيح و تهليل و تكبير ملائكه بواسطه تعليم من و على بود اين مطلب در علم سابق خدا بود كه داخل جهنم نشود دوستدار من و علي و داخل بهشت نگردد كينه تو ز من و علي.

خداوند ملائكه‏اى را آفريد كه در دست آنها آفتابه‏هائى پر از آب حيات بود از بهشت هر يك از شيعيان علي كه داراى طهارت ولادت و پدر و مادرى طاهرند پرهيزگار پاكيزه مؤمن بخدا هنگامى كه تصميم دارد يكى از آنها با همسر خود بياميزد فرشته از آن فرشتگان كه آفتابه‏هاى آب حيات را در دست دارند مى‏آيد و از آن آب در ظرفى كه آنها آب مى‏نوشند مى‏ريزد آنها مى‏آشامند از اين آب ايمان در دل آنها پرورش مى‏يابد مانند روئيدنيها آنها داراى قدرت ايمانى نسبت بخدا و پيامبر و جانشين او علي و دخترم زهرا و حسن سپس حسين آنگاه پيشوايان از نژاد حسين عليه السّلام هستند.

عرضكردم يا رسول اللَّه ائمه عليهم السّلام كيانند، فرمود: يازده نفر از فرزندان منند كه پدر آنها علي بن ابى طالب عليه السّلام است.

سپس پيامبر اكرم فرمود ستايش خداى را كه محبت علي و ايمان بولايت او را سبب دو چيز قرار داده:

1- سبب دخول بهشت.

2- سبب نجات از آتش.پ تفسير قمى: الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ كسانى كه حامل عرشند، يعنى رسول خدا و اوصياء بعد از او كه حامل علم خدايند وَ مَنْ حَوْلَهُ يعنى ملائكه يُسَبِّحُونَ‏

 

بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا تسبيح بحمد خدا مى‏كنند و ايمان باو دارند و استغفار مى‏كنند براى شيعيان آل محمّد: رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تابُوا.

مى‏گويند خدايا تو كه بهر چيز دانا و رحمتت همه چيز را فرا گرفته ببخش كسانى را كه از ولايت فلان و فلان و بنى اميه برگشتند: وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ و پيرو ولايت علي و ائمه شدند وَ قِهِمْ عَذابَ الْجَحِيمِ،  رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ.

منظور از خويشاوندان صالح در آيه كسانى است كه دوستدار علي هستند وَ قِهِمُ السَّيِّئاتِ وَ مَنْ تَقِ السَّيِّئاتِ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ آنها را از گناه نگهدار هر كه از گناه نگه داشته شود.

خدايا تو او را در روز قيامت مورد رحمت خويش قرار داده‏اى وَ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ اين رستگارى بزرگى است براى كسى كه نجات يافته از ارتباط با فلان و فلان.

سپس ميفرمايد: إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يعنى بنى اميه يُنادَوْنَ لَمَقْتُ اللَّهِ أَكْبَرُ مِنْ مَقْتِكُمْ أَنْفُسَكُمْ إِذْ تُدْعَوْنَ إِلَى الْإِيمانِ مى‏گويند خشم خدا بزرگتر است از خشم شما بر خود زيرا شما را دعوت بر ولايت علي كردند فَتَكْفُرُونَ كافر به آن شديد.پ كنز: ابو ايوب حذاء از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد در مورد آيه:

بِأَيْدِي سَفَرَةٍ.  كِرامٍ بَرَرَةٍ.

فرمود آنها ائمه عليه السّلام هستند.پ تفسير قمى: كَلَّا إِنَّها تَذْكِرَةٌ يعنى قرآن فِي صُحُفٍ مُكَرَّمَةٍ،  مَرْفُوعَةٍ بلند است نزد خدا: مُطَهَّرَةٍ،  بِأَيْدِي سَفَرَةٍ در دست ائمه است كِرامٍ بَرَرَةٍ بزرگوار و نيكوكارند.

 

توضيح: بيضاوي «سَفَرَةٍ» را نويسندگان از ملائكة يا انبياء مى‏شمارد.پ كنز: محمّد بن مسلم گفت: از حضرت باقر عليه السّلام شنيدم ميفرمود آيه: الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ يعنى محمّد و علي و حسن و حسين و ابراهيم و اسماعيل و موسى و عيسى صلوات اللَّه عليهم اجمعين.پ تفسير قمى: إِنَّ الَّذِينَ عِنْدَ رَبِّكَ يعنى انبياء و رسل و ائمه عليهم السّلام لا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ يُسَبِّحُونَهُ وَ لَهُ يَسْجُدُونَ از عبادت خدا تكبر نمى‏ورزند و تسبيح مينمايند و او را سجده مى‏كنند.

توضيح: مشهور بين مفسرين در مورد اين آيه ملائكه است ولى اين تأويل نيز جاى استبعاد ندارد.

زيرا بودن ملائكه نزد پروردگار بواسطه قرب معنوى است كه اين درجه در انبياء و ائمه عليهم السّلام كاملتر است.پ كنز جامع الفوائد: جابر جعفى گفت از حضرت باقر عليه السّلام شنيدم ميفرمود:

وَ قالُوا اتَّخَذَ الرَّحْمنُ وَلَداً سُبْحانَهُ بَلْ عِبادٌ مُكْرَمُونَ گفتند خدا براى خود فرزند اختيار نموده منزه است او بلكه بندگانى گراميند، در اين موقع امام اشاره بخود نمود: لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ كه پيشى در سخن بر او نمى‏گيرند تا اين قسمت و هُمْ مِنْ خَشْيَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ از بيم پروردگار هراس دارند.پ توضيح: بنا بر اين تأويل شايد اشاره بعقيده كسانى است كه معتقد به خدائى امير المؤمنين عليه السّلام و ائمه شدند با اينكه آنها داراى فرزند بودند.

منظور از عِبادٌ مُكْرَمُونَ همان كسانى هستند كه آنها به خدائى ايشان اعتقاد داشتند.

ممكن است چنين معنى شود كه آنها ادعا مى‏كردند خدا ملائكه را فرزند خود قرار داده خداوند خويش را منزه از اين نسبت نموده آنگاه مى‏فرمايد بلكه خدا بندگانى گرامى دارد كه آنها را برگزيده و ايشان كمال اطاعت و انقياد و كوچكى را دارند در اين صورت ممكن است منظور از عباد يا ائمه‏

 

باشند و يا كسانى كه ائمه عليهم السلام را نيز شامل شود از ملائكه و پيامبران و اوصياء.پ اعتقادات صدوق: ص 82- اما عرش كه عبارت از علم است حاملين آن از پيشينيان چهار نفر و از ديگران نيز چهار نفرند.

از پيشينيان نوح، ابراهيم، موسى و عيسى است.

 

اما چهار نفر ديگر پس از نبوت خاتم صلى اللَّه عليه و آله و سلم حضرت محمّد و علي و حسن و حسين عليهم السّلام چنين روايت شده است با سندهاى صحيح از ائمه عليهم السّلام.