بخش يازدهم نسبت ندادن سهو و اشتباه به ائمه عليهم السّلام

پ‏عيون: هروى گفت بحضرت رضا عليه السّلام گفتم يا بن رسول اللَّه در كوفه گروهى هستند كه معتقدند پيامبر اكرم در نماز بر او سهوى دست نميدهد فرمود دروغ گفته‏اند كسى كه سهو باو دست نميدهد فقط خداست.پ سرائر: فضيل گفت بحضرت صادق عليه السّلام مسأله سهو را گفتم فرمود ممكن است كسى از سهو نمودن محفوظ باشد؟ گاهى من خدمتكار را پشت سرم مينشانم تا تعداد ركعات نمازم را بخاطر بسپارد.پ تهذيب: زراره گفت از حضرت باقر عليه السّلام پرسيدم آيا پيامبر اكرم هيچ گاه دو سجده سهو را هم انجام داده فرمود نه و فقيه هم نمى‏خواند.پ توضيح: در جلد ششم گذشت مسأله عصمت ائمه عليهم السّلام در مورد سهو و نسيان و توضيح كافى در اين مورد داده شد علماى اماميه اجماع و اتفاق دارند بر عصمت انبياء و ائمه عليهم السّلام از گناهان صغيره و كبيره عمدا يا از روى خطا يا فراموشى‏

 

قبل از نبوت و امامت و بعد از اين مقام بلكه از موقع ولادت تا هنگام درگذشت در اين مورد هيچ كدام از دانشمندان مخالف نبوده‏اند مگر صدوق و استادش ابن الوليد رحمة اللَّه عليهما.پ چون آن دو تجويز سهوى كه از جانب خدا باشد نه سهو شيطانى در غير مسائل مربوط به تبليغ و بيان احكام نموده‏اند دانشمندان معتقدند كه خروج اين دو نفر خللى باجماع نميرساند چون شهرت نسب دارند.

اما سهو در غير واجبات و محرمات مانند مباحات و مكروهات ظاهرا بيشتر از دانشمندان معتقدند كه اجماع شده است كه در اين موارد نيز سهو عارض آنها نميشود استدلال باين كرده‏اند كه چنين سهوى موجب نفرت و خوش نيامدن مردم و بى‏اهميت شدن نسبت بافعال و اقوال آنها مى‏شود و اين منافات با لطف دارد و منافات با آيات و اخبارى دارد كه شاهد است آنها هيچ سخن و يا كارى نميكنند مگر بوحى از جانب خدا و نيز وجوب پيروى از آنها در تمام اقوال و رفتار و متابعت از ايشان دليل ديگرى بر اين مطلب است.

شاهد ديگرى نيز بر اين مطلب اخبارى است كه دلالت دارد بر اينكه آنها مؤيد به روح القدس هستند كه از او لهو و سهو و بازى سر نميزند.

در صفات امام از حضرت رضا عليه السّلام قبلا گذشت كه فرمود امام معصوم و موفق و مورد تقويت پروردگار است كه از خطا و تزلزل و لغزش محفوظ است.پ در تفسير نعمانى نيز خواهد آمد در كتاب قرآن باسناد خود از اسماعيل ابن جابر از حضرت صادق عليه السّلام از امير المؤمنين صلوات اللَّه عليه نقل مى‏كند كه در بيان صفات امام فرمود از آن جمله بايد بدانى امامى كه كفيل و رهبر تو است معصوم از گناه صغيره و كبيره لغزشى در فتوى و خطا در جواب نميكند و نه سهو و نه نسيان و نه بازى بچيزى از امور دنيا دارد.

دنباله حديث را ذكر كرده تا آنجا كه فرموده است انحراف پذيرفتند

 

مردم از اينكه احكام را استفاده كنند از كسانى كه خداوند اطاعت ايشان را واجب نموده و لغزش و خطا و نسيان ندارند.پ و اخبار ديگرى از مفهوم آن‏ها معلوم مى‏شود ايشان منزه از چنين مواردى هستند بالاخره مسأله بسيار مشكل است چون اخبار و آيات زيادى دلالت بر صدور سهو از آن‏ها دارد.

 

و اتفاق علماء و اصحاب جز تعداد كمى از آنها بر اينكه جايز نيست سهو و نسيان و خطا از آن‏ها صادر شود با اينكه آيات و اخبار و دلائل برهانى شاهد بر جواز است ما اين مطلب را در جلد ششم كاملا شرح داده‏ايم در صورتى كه مايل باطلاع بيشترى باشيد بآن جلد مراجعه كنيد.