بخش چهل و سوم آيه وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ تا وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً در باره آنها نازل شده

پ‏مرحوم طبرسى در تفسير آيه: يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً يعنى راه ميروند روى زمين با سكينه و وقار و فرمانبردار نه با خودخواهى و خودپسندى و تكبر و تبهكارى.

 «قال ابو عبد اللَّه عليه السّلام: هو الرجل الذى يمشى بسجية التى جبل عليها لا يتكلف و لا يتبختر.

يعنى شخصى است كه در موقع راه رفتن طبق سرشت و طينت خود راه ميرود نه راه رفتن ساختگى از روى تكبر.

بعضى گفته بردباران و دانشمندان كه نادانى نميكنند گر چه بر آنها نادانى شود: وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ كسانى كه ميگويند پروردگارا ببخش ما را از همسران و فرزندان كسانى را كه موجب روشنى چشم ما شود كه ببينيم مطيع خدايند در دنيا با خوبى و كردار نيك آنها خوشحال ميشويم و در آخرت به بهشت رفتن ايشان.

 

وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً يعنى خدايا ما را از كسانى قرار ده كه پرهيزگاران از ما بياموزند و در قرائت اهل بيت عليهم السّلام و اجعل لنا من المتقين اماما براى ما از پرهيزگاران پيشوائى قرار ده.پ مناقب: سعيد بن جبير در باره آيه: وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا گفت اين آيه اختصاص بامير المؤمنين علي عليه السّلام دارد در بيشتر دعاهاى خود ميگفت: رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا يعنى فاطمه زهرا عليها سلام وَ ذُرِّيَّاتِنا حسن و حسين عليهما السّلام «قُرَّةَ أَعْيُنٍ» امير المؤمنين عليه السّلام فرمود بخدا قسم از خدا فرزند زيبا و خوش قد و قامت نخواستم ولى تقاضا كردم فرزندى مطيع خدا و بيمناك و پرهيزگار عنايت فرمايد تا هر وقت چشمم باو افتاد كه فرمانبردار خدا است خرسند شوم.

گفته است: وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً فرمود پيروى كنيم به پرهيزگاران پيش و پيروى كنند پرهيزگاران بعد از ما بما: أُوْلئِكَ يُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا پاداش آنها را غرفه‏هاى بهشت قرار داديم براى شكيبائى كه كردند يعنى علي بن ابى طالب و حسن و حسين و فاطمه.

يُلَقَّوْنَ فِيها تَحِيَّةً وَ سَلاماً  خالِدِينَ فِيها حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً به آنها تحيت و سلام گفته مى‏شود در بهترين جايگاه و منازل براى هميشه زندگى مى‏كنند.پ تفسير قمى: وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً در باره ائمه عليهم السّلام نازل شده زراره از حضرت باقر عليه السّلام نقل كرد در مورد:

وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً فرمود ائمه در زمين با آرامش راه ميروند از ترس دشمنان خود.پ تفسير قمى: سليمان بن جعفر گفت از حضرت ابو الحسن در مورد آيه:

وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا

 

سَلاماً  وَ الَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِياماً فرمود آنها ائمه هستند كه از راه رفتن خود روى زمين بيمناك هستند.پ تفسير قمى: جعفر بن ابراهيم از حضرت ابو الحسن علي بن موسى الرضا عليه السّلام نقل كرد كه فرمود آيه: وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً در خدمت حضرت صادق عليه السّلام خوانده شد آن جناب فرمود چيز بزرگى از خدا خواسته‏اند كه پيشواى متقين باشند عرض كرد چگونه؟

فرمود چون خداوند اين طور نازل كرده: وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً.پ تفسير قمى: ابان بن تغلب گفت از حضرت صادق عليه السّلام اين آيه را پرسيدم:

وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً فرمود ما اهل بيت آنها هستيم.

ديگرى روايت كرده أَزْواجِنا خديجه ذُرِّيَّاتِنا فاطمه قُرَّةَ أَعْيُنٍ حسن و حسين وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً على بن ابى طالب است.پ توضيح: از ظاهر خبر چنين استفاده مى‏شود اين دعاى پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله و سلم بوده در اين صورت وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً علي بن ابى طالب تفسير متقين است احتمال ميرود كه دعا از هر دو باشد تطبيق شده در خبر با دعاى پيامبر اما دعاى حضرت علي عليه السّلام را بجهت آشكار بودن ذكر نكرده چون همسرش فاطمه و ذريه‏اش حسن و حسين و ساير ائمه هستند اما چون امامت در پيامبر آشكار بود مسأله امامت را در مورد حضرت علي ذكر نمود.

جاى استبعاد نيست كه اين تأويل بنا بر قرائت اهل بيت باشد كه وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ المتقين اماما كه منظور اين باشد قرار بده براى من از ميان متقين وصى و جانشينى كه احتمال عموميت نيز هست تا شامل بقيه مؤمنين نيز بشود و

 

اينكه پيامبر را نام برده بجهت ذكر اكمل افراد بوده.

از كنز دو روايت نقل ميكند كه آيه اختصاص بعلى عليه السّلام دارد و در روايت ديگر ميفرمايد مخصوص آل محمّد است كه راهنمايان هستند.

 

در روايت سوم حضرت باقر عليه السّلام ميفرمايد آيات از وَ عِبادُ الرَّحْمنِ تا حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً اختصاص باوصياء دارد.پ كافى: محمّد بن نعمان از سلام نقل كرد كه از حضرت باقر پرسيدم: وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً فرمود آنها اوصياء هستند كه از ترس دشمنان خود چنين راه ميروند.