باب 70 در باره اعمال نيك و كارهاى خوبى كه بعد از اعمال زشت واقع مى‏شود و تفسير آيه إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ

.پ آيات‏

پ‏سوره هود 114 إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ. كارهاى خوب گناهان و سيئات را نابود ميكند.

اسرى 7 إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها. و اگر كار نيك كرديد فوائدش براى خود شما است و اگر كار زشت انجام دهيد ضرر و زيانش دامنگير خودتان خواهد شد.

فرقان 70 إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً ... و مگر كسانى كه توبه نموده و داراى ايمان و عمل صالح باشند كه خداوند كارهاى بد و زشت آنان را تبديل بخوبيها مينمايد و خداوند بخشنده و مهربان است.

نمل 11 إِلَّا مَنْ ظَلَمَ ثُمَّ بَدَّلَ حُسْناً بَعْدَ سُوءٍ فَإِنِّي غَفُورٌ رَحِيمٌ ... مگر كسى كه مرتكب ظلم و ستمى شده باشد ولى بعدا روش و رفتار خود را تغيير و بديهاى گذشته را تبديل بخوبى نمايد كه من بخشنده مهربانم.

و نيز در آيه 89 فرمود مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ. كسى كه كار نيك انجام دهد پاداش خوبى خواهد داشت و آنان از وحشت و دهشت روز قيامت در امن و امانند.

 (اخبار)

پ‏1- امالى صدوق. ابن متوكل ... از محمد بن مسلم از حضرت باقر عليه السّلام كه فرمود.

چه زيبا و نيكو است اعمال حسنه پس از ارتكاب گناهان و اعمال زشتى. و چه زشت و بد است سيئات و آلودگى بگناه. پس از انجام كارهاى خوب و حسنات.پ 2- تفسير قمى. از پدرش از حماد از ابى بصير از حضرت صادق عليه السّلام كه رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله بعلى عليه السّلام فرمود يا على هيچ خانه‏اى نيست كه در آن خوشحالى باشد مگر اينكه دنبال آن ناراحتى و اندوهى واقع مى‏شود. و هيچ اندوهى نيست مگر اينكه فرج و گشايشى را دنبال دارد مگر اندوه دوزخيان. پس اگر احيانا لغزش و عمل بدى را مرتكب شدى دنبالش عمل نيكى را انجام ده كه با سرعت آن را محو نابود ميكند و بر تو باد بكارهاى نيك و اعمال حسنه كه انسان را از سقوط و پرتگاه باز ميدارد.

 

پ‏3- امالى طوسى. مفيد از كابت ... از ابن ابى شبيب از ابى ذر از رسول خدا صلى اله عليه و آله كه فرمود. از خدا بترس هر جا كه هستى و با مردم با اخلاق نيك معاشرت كن و هنگامى كه عمل زشتى را مرتكب شدى دنبالش عمل نيكى انجام بده تا او را از بين ببرد.پ 4- تفسير قمى از پدرش از جعفر و ابراهيم از حضرت رضا عليه السّلام كه فرمود. روز قيامت خداوند متعال كه مؤمنين را در موقف و براى حساب قرار ميدهد و اعمالش را بر او عرضه ميكند مؤمن به پرونده اعمال خود نگاه ميكند اول چيزى كه در آن مى‏بيند سيئات و گناهان است چهره‏اش دگرگون و ناراحت مى‏شود بند بند بدنش ميلرزد پس از آن حسناتش عرضه مى‏شود و خوشحال و مسرور ميگردد در اين هنگام خداوند متعال بمامورين خود دستور ميدهد كه سيئات و گناهان او را تبديل بحسنات و نيكى بگردانيد و بخلائق نشان دهيد پس از اين لطف الهى مردم كه چنين مى‏بينند ميگويند. آيا اين مؤمنين يك گناه هم نداشتند؟

كه تمام پرونده حسنات است و اين است معناى آيه شريفه كه ميفرمايد.

يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ‏پ 5- علل الشرائع. ابن متوكل ... از خالد بن محمد از شخصى از حضرت باقر عليه السّلام كه فرمود. من نديده‏ام چيزى را كه تعقيب و دستيابى آن بچيز ديگرى شديدتر باشد از تعقيب و دنبال كردن حسنات جديد نسبت بگناهان قديم و ديرينه (حسنات گناهان قديم را نابود ميكند)پ 6- معانى الاخبار. ماجيلويه ... از ابن ظبيان كه حضرت صادق عليه السّلام فرمود. هر كس كه در خلوت ميخواهد عملى انجام دهد خوب بيانديشد اگر عمل نيكى است انجام دهد و اگر زشت است خوددارى كند كه خداوند سزاوارتر بوفاى عهد و زياد كردن لطف است و كسى كه در خلوت عمل بدى را مرتكب شد براى جبرانش عمل نيكى در خلوت انجام دهد و هر كس گناه آشكارى را مرتكب شد براى جبرانش بايد عمل نيكى را علنى و آشكارا انجام دهد.پ 7- معانى الاخبار از پدرش از سعد ... از هشام از حضرت صادق كه حضرت سجاد عليهما السّلام فرمود. واى بكسى كه يگانش برده‏گانش غالب باشد عرض كردم چطور؟ فرمود مگر نشنيده‏اى كه خداوند در قرآن ميفرمايد. هر كس عمل نيكى انجام دهد ده برابر ثواب خواهد داشت و كسى كه عمل زشتى انجام دهد جز بهمان مقدار عملش كيفر نخواهد شد.

انعام 160 بنا بر اين يك كار خوب كه انجام دهى ده چندان نوشته مى‏شود ولى عمل بدى كه مرتكب شود يك گناه نوشته و ثبت مى‏شود. پناه ميبريم بخدا از كسى كه در يك روز ده عمل زشت و گناه انجام ميدهد و يك عمل نيكى بجا نمى‏آورد كه حسناتش سيئاتش را از بين ببرد.

 

پ‏8- عيون الاخبار و امالى. طالقانى .... از ابن فضال از پدرش كه حضرت رضا عليه السّلام در باره آيه.

 

إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فرمود اگر احسان نموده و عمل نيكى انجام داديد ثمراتش براى خود شماست و اگر تقصير و گناهى نموديد براى گناهان پروردگارى است كه آن را مى‏بخشد.پ 9- مجالس مفيد. صدوق از ماجيلويه ... از ابى نعمان از حضرت صادق عليه السّلام كه بمن فرمود. اى ابا نعمان تعريف و تمجيد مردم تو را مغرور نكند كه بالاخره اعمال تو با تو سر و كار دارد نه با آنان و روز خود را بكارها بيهوده صرف نكن كه با تو و همراه تو كسى هست كه اعمالت را احصاء و ضبط مينمايد و كار نيك را انجام ده كه نديدم چيزى كه شديدتر و سريعتر دنبال چيزى باشد از حسنه و عمل نيك جديد كه گناه قديم و ديرينه را دنبال نموده و از بين ببرد خداوند متعال ميفرمايد. حسنات سيئات را نابود ميكند و اين يك يادآورى است براى يادآوران.