پآيات
پاحزاب 35 وَ الْحافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ.
و مردان و زنان پاكدامن را خداوند اجر و پاداش بزرگى ميدهد.
معارج 29 و 31 وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ. إِلَّا عَلى أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ- فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ فَمَنِ ابْتَغى وَراءَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ العادُونَ.
آنان كه فرج و دامن خود را حفظ و نگهدارى نموده و در مقام اشباع شهوت فقط به همسران و كنيزان خود اكتفا نمايند كه در اين صورت مورد ملامت و توبيخ نيستند. كسانى كه دنبال غير اينها باشند تجاوز از حد نمودهاند.
اخبار
پ1- كافى. از على بن ابراهيم ... از زراره از حضرت باقر عليه السّلام كه فرمود عبادت نشده است خداوند بعملى كه مهمتر و ارزندهتر از حفظ فرج و حفظ شكم از حرام باشد (ما عبدا (ما عبد اللَّه بشيء افضل من عفه بطن و فرج) بيان معناى عفت در اصل لغت عبارت از كف نفس و خوددارى. در قاموس گفته است عف عفا و عفافا و عفافه با فتح عين و عفه بكسر عين فهو عفيف و عف (صفت مشبهه) به معناى خوددارى از آنچه كه حلال نيست و زشت است استعف و تعفف و راغب گفته است عفه عبادت از حالتى است در نفس و روح انسان كه اين حالت مانع از تسلط شهوت و هواى نفسانى بر انسان مىشود.
و متعفف كسى را گويند كه در اثر تمرين و ممارست داراى اين حالت باشد و معناى اصلى عبارت است از اكتفاء كردن به چيز اندك و كمى كه از عفاف و عفه (بضم عين) است كه به معناى بقيه و باقى مانده از چيزى (كه طبعا چيز اندكى است) است و يا از عفعف است كه بمعناى ميوه درخت اراك است و استعفاف يعنى در صدد عفت داشتن (تمام شد كلام راغب) و در اخبار و احاديث غالبا در عفت شكم و دامن بكار ميرود يعنى باز داشتن شكم و دامن از خواستهها و تمايلات حرام و نامشروع بلكه نسبت بموارد مكروه و شبههناك از خوردنيها و آشاميدنىها و آميزشهاى جنسى نيز خوددارى شود و بالاتر از اين در باره مقدمات و وسايل و موجبات اين كارها نيز بايد دقت نموده و خوددارى كرد مثلا تحصيل مال از راه حرام يعنى نه تنها مال و غذاى حرام را نخورد بلكه از كسب حرام هم خوددارى كند و
نظير بوسه و لمس و نگاه نامشروع هم كه مقدمات آميزشهاى نامشروع است بايد مورد احتراز قرار گيرد: و اين حديث دلالت دارد كه ترك حرام از عبادات بلكه از افضل عبادات است و اينكه اين دو نوع عفت (عفت شكم و دامن) از افضل عبادات است چون دشوارترين كارها است.پ 2- كافى از محمد بن يحيى ... حضرت باقر عليه السّلام فرمود برترين عبادتها عفت شكم و فرج است.پ 3- كافى از عده مشايخ ... از عبد اللَّه قداح از حضرت صادق از امير مؤمنان عليهما السّلام كه فرمود عفاف افضل عبادات است.
بيان ممكن است منظور از عفاف در اينجا شامل ترك جميع انواع محرمات باشد.پ 4- كافى. از عده مشايخ ... از ابى بصير كه شخصى خدمت حضرت باقر عليه السّلام عرض كرد. كه اعمال نيك من خيلى ضعيف و روزه استحبابى من كم و اندك است ولى اميد است كه اين حالت را داشته باشم كه جز غذاى حلال نخورم. حضرت فرمود كدام كوشش و عبادتى است كه افضل و برتر از عفت شكم و فرج باشد.
(اى الاجتهاد افضل من عفه بطن و فرج؟) بيان اجتهاد يعنى كمال كوشش و جديت براى كارى و مقصود در اينجا يعنى سعى و كوشش فراوان در اطاعت الهى.پ 5- كافى از على از پدرش از نوفلى از سكونى از حضرت صادق عليه السّلام كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود.
اكثر ما تلج به امتى النار الأجوفان البطن و الفرج.
بيشترين چيزى كه بوسيله آن امت من بدوزخ ميروند آن دو عضو مجوف و ميان- تهى انسان است يعنى شكم و فرج:پ و با همين سند آمده كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود. سه چيز است كه بر امت اسلامى بعد از درگذشت خود خائف و بيمناكم 1- ضلالت و انحراف پس از شناخت حقيقت و معرفت 2- فتنهها و حوادث گمراهكننده 3- شهوات و تمايلات شكم و فرج.
بيان. ما تلج يعنى داخل مىشود. در نهايه گفته اجوف يعنى آنچه كه داراى جوف و ميان تهى استپ كه در حديث آمده كه جوف و آنچه را كه در خود جاى ميدهد فراموش نكنيد يعنى شكم و آن خوردنى و آشاميدنىها كه داخل آن شده و در آنجا جمع مىشود.
و گفته شده كه منظور از جوف دل و قلب است و آنچه كه از معارف و شناخت الهى كه در خود ميگنجاند و جاى ميدهد و گفته شده مقصود از جوف شكم و فرج است هر دوپ كه حديث
هم ميگويد.
ان اخوف ما اخاف عليكم الأجوفان خطرناكترين چيزى كه بر شما ميترسم از ناحيه آن دو عضو مجوف است. (شكم و فرج) مؤلف. امت اسلامى جدا مبتلا شدند و گرفتار بآنچه كه حضرت خوف و ترس داشت شدند مگر افرادى كه خداوند آنان را حفظ فرموده و آنها خيلى كم هستند.پ 6- كافى از ابو على اشعرى ... از قداح كه گفت شنيدم كه حضرت باقر عليه السّلام ميفرمود. هيچ عبادتى افضل از عفت شكم و فرج نيست.پ 7- كافى از محمد بن يحيى ... از منصور بن حازم از حضرت باقر عليه السّلام كه فرمود هيچ عبادتى افضل از عفت شكم و فرج نيست.پ 8- امالى طوسى. مفيد از جعابى ... از ابن عمر از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله كه فرمود خدا كسى را كه داراى شرم و حيا و داراى عفت باشد دوست ميدارد و نسبت به كسى كه فحاش است و در سؤال اصرار ورزد خشمناك است.پ 9- خصال. از پدرش از سعد ... از نجم از حضرت باقر عليه السّلام كه فرمود اى نجم همه شما در بهشت با ما هستيد ولى چقدر زشت است كه كسى از شما در حالتى كه پرده شرم را كنار زده و زشتيهايش آشكار شده باشد داخل بهشت شود عرض كردم فدايت شوم آيا واقعا قضيه از اين قرار است؟ كه همه ما اهل بهشتيم؟ فرمود آرى مگر اينكه شكم و فرج را حفظ نكند.پ 10- خصال. ابن وليد ... از حضرمى از بعضى از اصحاب از حضرت صادق عليه السّلام كه فرمود شما نسبت به پدران خود نيكى كنيد تا فرزندان شما هم با شما نيكى نمايند و نسبت به زنان ديگران عفت بورزيد تا زنهاى شما از تعرض ديگران مصون باشند.پ 11- قرب الاسناد محمد بن عيسى از قداح از امام ششم از پدرش عليهما السّلام كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود حق و حد شرم از خدا را مراعات كنيد عرض كردند چه كار كنيم؟ فرمود اگر ميخواهيد اين كار را بكنيد بايد شب را بسر نبريد مگر اينكه اجل و مرگ را در برابر چشم ببينيد و سر خود و آن افكارى كه در آن وارد مىشود از انحراف نگاه داريد و همچنين شكم و آنچه كه در آن جاى ميگيرد. و بايد در ياد مرگ و ياد قبر و ماندن و پوسيدن در آن باشيد و كسى كه در مقام تحصيل آخرت است بايد زر و زيور دنيا را رها كند.پ 12- امالى صدوق ابن وليد از صفار از ابن هاشم از قداح نيز اين طور نقل كرده است.پ 13- خصال. خليل بن احمد ... از ابو هريره از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله كه
فرمود اولين چيزى كه موجب دخول امت من به آتش مىشود آن دو عضو مجوف است عرض كردند منظور چيست؟ فرمود فرج و دهان. و مهمترين چيزى كه عامل دخول بهشت است تقواى الهى و اخلاق خوب است. مؤلف. بعضى از اخبار مربوطه در باب صفات شيعه نقل شد.پ 14- خصال. فامى ... از حضرت صادق عليه السّلام كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود. هر كس از امت من كه از چهار صفت سالم بماند اهل بهشت است 1- از دخول و فرو رفتن در دنيا 2- از پيروى هواهاى نفسانى 3- از شهوت شكم 4- از شهوت فرج.پ 15- تفسير قمى در روايت ابى جارود از حضرت باقر عليه السّلام كه در تفسير آيه شريفه.
يا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنا عَلَيْكُمْ لِباساً يُوارِي سَوْآتِكُمْ وَ رِيشاً اعراف 26 اى فرزندان آدم ما بشما لباسى كه بديهاى شما را مىپوشاند عطا كردهايم و متاع زندگى بشما دادهايم. فرمود اما لباس همان جامهاى است كه ميپوشند و اما ريش يعنى متاع و مال دنيوى و اما لباس تقوى عبارت است از عفت. كه شخص داراى عفت گرچه لباس هم نداشته باشد مستور العوره و آبرومند است و شخص فاجر و نابكار لباس هم كه داشته باشد باز هم سبك و هرزه و بىآبرو است خداوند ميفرمايد.
وَ لِباسُ التَّقْوى ذلِكَ خَيْرٌ يعنى عفاف و داراى عفت بودن و پاكدامنى آن خير و خوب است.
ذلِكَ مِنْ آياتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ.
و اين از آيات و نشانههاى الهى است اين تذكرات را ميدهيم باشد كه متذكر و متوجه شوند.پ 16- عيون الاخبار. با اسناد سهگانه از حضرت رضا از پدران بزرگوار خود عليهم- السّلام از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله كه فرمود سه چيز است كه پس از درگذشت خود بر امتم خائف و بيمناكم 1- ضلالت و گمراهى و انحراف از حق پس از معرفت و شناخت 2- و فتنهها و حوادث گمراهكننده 3- و شهوت شكم و فرج. در صحيفه رضويه از اجداد خويش عليهم السّلام نيز چنين آمده.پ 17- عيون الاخبار. به همين اسناد كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود. اول كسى كه داخل بهشت مىشود شهيد است و آن بردهاى كه عبادت پروردگارش را بنحو احسن انجام دهد و نسبت به سيد و مولاى خود خيرخواه باشد و شخص عفيف و پاكدامنى كه داراى عبادت باشد.
پدر امالى طوسى نيز از مفيد ... از داود بن سليمان از حضرت رضا از پدران بزرگوارش عليهم السّلام چنين نقل شده است مؤلف. پارهاى از اخبار مربوطه در باب ورع و در باب مكارم نقل شد.پ 18- معانى الاخبار. على بن عبد اللَّه ... از انس بن مالك كه گفته است رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله نزد اصحاب و ياران خود آمد و فرمود. هر كس دو چيز را براى من ضامن شود من براى او بهشت را ضمانت ميكنم. ابو هريره عرض كرد پدر و مادرم فدايت باد من آن دو چيز را ضامن ميشوم آن دو چيز چيست؟ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود كسى كه ما بين دو فك خود زبان و ما بين دو پاى خود را حفظ كند من بهشت را براى او ضامنم يعنى كسى كه زبان فرج خود را حفظ كند. البته اسباب و موجبات گرفتاريها از اين دو عضو ريشه ميگيرد. و جنايت زبان عبارت است از كفر بخدا و گفتار باطل و تهمت و بهتان و الحاد و ياوهگوئى در باره اسماء و صفات الهى و غيبت و سخنچينى كه همه اينها از جنايتهاى زبان است و جنايت و انحراف و گناه فرج عبارت است از آميزش نامشروع خداوند تبارك و تعالى فرموده است.
وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ. إِلَّا عَلى أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ. فَمَنِ ابْتَغى وَراءَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ العادُونَ سوره مؤمنون 50 آنان كه فرج خود را حفظ نمايند مگر در مورد همسران و كنيزان خود كه در اين مورد ملامت و توبيخ ندارند. پس كسى كه دنبال غير اينها باشد آنان از حد و مرز خود تعدى و تجاوز كردهاند.پ 17- معانى الاخبار. ابن وليد ... از مردى از اصحاب ما بنام ابراهيم كه گفت از حضرت امام حسن مجتبى عليه السّلام معناى مروت و مردانگى سؤال شد. فرمود. داشتن عفاف دينى. اندازهگيرى خوب در زندگى. صبر در برابر مشكلات.پ 18- محاسن. از پدرش ... از ابى بصير از حضرت باقر عليه السّلام كه شخصى خدمتش عرضه داشت. اعمال من خيلى كم است و در انجام كارهاى استحبابى ضعيفم روزه و نماز مستحبى من اندك است ولى اين اميد و اين تصميم را دارم كه بجز حلال غذائى نخورم و جز در مورد حلال اعمال شهوت نكنم حضرت فرمود كدام كوششى برتر و بهتر از عفت شكم و فرج است؟پ 19- محاسن. ابن محبوب ... از ابى برزه كه از اصحاب پيامبر بود و نابينا بود در خبرى طولانى نقل نموده كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود. من بر امت خود پس از درگذشتم بيمناك نيستم مگر نسبت به سه چيز 1- جهل و گمراهى پس از معرفت و شناختن
حق 2- پيش آمدهاى گمراهكننده 3- شهوات چشم در قسمت شكم و فرج.پ 20- صحيفه رضويه. از حضرت رضا از اجداد خود عليهم السّلام كه از رسول خدا (ص) سؤال شد بيشترين و مهمترين سبب دخول بهشت چيست؟ فرمود پرهيزكارى و تقواى الهى و اخلاق نيك. و سؤال شد از مهمترين موجبات و اسباب دخول آتش؟ فرمود آن دو عضو مجوف شكم و فرج.پ 21- كتاب حسين بن سعيد. صفوان بن يحيى ... از حضرت صادق عليه السّلام كه فرمود شخصى از اعراب باديه خدمت رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله مشرف شد و عرضه داشت يا رسول اللَّه بمن توصيه و سفارشى بفرما فرمود بلى من تو را سفارش ميكنم بحفظ و نگهدارى آنچه كه ميان پاى تو است.پ 22- مشكاة الانوار. از حضرت صادق عليه السّلام كه فرمود. من شما را توصيه ميكنم به حفظ و نگهدارى فرج و دهان زبان.
