13) EVVELKİ BABIN DEVAMI, BİR DİĞER BAB

l-(293) ...Muhammed b. Müslim, Ebu Cafer (Muhammed Bakır aleyhisselâm)’ın kadîm sıfat hakkında şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:

«Allah birdir, Samed'dir. Anlam olarak birdir, farklı birçok anlamları yoktur.»

Dedim ki: Sana kurban olayım. Iraklıların bazısı, yüce Allah'ın görmeyen bir şey aracılığıyla işittiğini ve işitmeyen bir şey aracılığıyla gördüğünü söylüyorlar.

İmam buyurdu ki: «Yalan söylüyorlar. Böyle söylemekle dinden sapıyorlar ve Allah’ı kullarına benzetiyorlar. Allah işitir, görür. Görenle işitir, işitenle görür.»

Dedim ki: Yüce Allah'ın görmekten kendilerinin anladıkları tarzda gördüğüne inanıyorlar.

Bana dedi ki: «Allah bu tür yakıştırmalardan münezzehtir. Ancak yaratılmışlık sıfatına sahip olan şeyler anlaşılır. Allah ise yaratılmış değildir.»

2-(294) …Hişam b. Hakem şöyle rivayet etmiştir:

Bir zındık Ebu Abdullah (Cafer Sadık aleyhisselâm)’a sordu ki: "Sen Allah işitendir, görendir diyor musun?"

Ebu Abdullah (aleyhisselâm) buyurdu ki: «Allah işitendir, görendir. İşitme or­ganı olmaksızın işitir ve bir alet olmaksızın görür. Bilâkis kendisiyle işitir, kendisiy­le görür. "Allah kendisiyle işitir." derken O, ayrı bir şey, kendisi de ayrı bir şeydir demek istemiyorum. Fakat ben, sorulan biri olarak kendimi esas alarak ifade ediyo­rum ve soran biri olarak senin anlayacağın bir dil kullanıyorum ve diyorum ki:

«O, bütün olarak işitir; ama bu, O'nun parçası olan bütün olduğu anlamına gelmez. Çünkü bizim için bütün olan, O'nun için parçadır. Fakat ben kendimi esas alan bir ifadeyle senin anlamanı amaçladım. Benim bu sözlerimin tümünün arka pla­nı şu anlamdan başka bir şey değildir:

Allah, zat ve anlam ihtilâfı olmaksızın işiten­dir, görendir, bilendir, her şeyden haberdardır.»[26]