باب فرق ميان رسول و نبى و محدَّث

1- زراره گويد: از امام باقر (ع) پرسيدم از قول خداى عز و جل (54 سوره مريم): «و بود رسول پيغمبر» رسول چيست و پيغمبر چيست؟ فرمود: پيغمبر كسى است كه در خواب مى‏بيند و آواز را مى‏شنود و فرشته را به چشم نبيند و رسول كسى است كه آواز فرشته را بشنود و در خواب ببيند و فرشته را هم به چشم بنگرد، گفتم: امام چه مقامى دارد؟ گفت: آواز فرشته را مى‏شنود و رؤيا و معاينه فرشته ندارد. سپس اين آيه را خواند (52 سوره حج): «و نفرستاديم پيش از تو هيچ رسولى و هيچ پيغمبرى و هيچ محدثى»- دنبال آيه اين است- «جز اينكه اگر خود را به دست آرزو سپرد شيطان در

 

آرزويش مداخله كرد».

تنبيه: كلمه محدث در قرآن نيست، بعضى گفته‏اند كه در قرائت اهل بيت وارد است، و ممكن است در اينجا بعنوان تفسير و تأويل آن را اضافه كرده باشد.پ 2- حسن بن عباس معروفى به امام رضا (ع) نوشت:

قربانت، بفرمائيد كه فرق ميان رسول و نبى و امام چيست؟، گويد:

در پاسخ نوشت يا فرمود: فرق ميان رسول و نبى و امام اين است كه رسول كسى است كه جبرئيل بر او نازل شود و او را ببيند و سخنش را هم بشنود و بدو وحى فرود آورد و بسا باشد كه در خواب بيند، چون خواب ابراهيم (ع) نبى بسا همان كلام بشنود و چيزى نبيند و بسا شخص را بيند و چيزى نشنود، امام كسى باشد كه كلام فرشته را بشنود و شخص او را نبيند.پ 3- احوال گويد: از امام باقر (ع) پرسيدم از رسول و نبى و محدث، فرمود: رسول آن كس باشد كه جبرئيل برابرش آيد و او را بيند و با او سخن كند، اين شخص رسول است، پيغمبر آن كس است كه در خواب بيند چون رؤياى ابراهيم و چون خوابى كه رسول خدا (ص) پيش از دريافت وحى نسبت به وسائل و اسباب نبوت مى‏ديد، تا وقتى جبرئيل از نزد خدا پيش او به رسالت آمد و پيغمبر پس از اينكه نبوت براى او فراهم شد و رسالت از طرف خدا دريافت، به اين مقام رسيد كه جبرئيل برابر او مى‏آمد و روبرو با او

 

 

سخن مى‏گفت، بعضى از پيغمبرانند كه نبوت براى آنها فراهم شود، در خواب بيند و روح نزد او آيد و با او سخن كند و به او بازگو كند بى‏آنكه در بيدارى فرشته را بيند، ولى محدث كسى است كه به او حديث گويند و شنود ولى معاينه و روبرو با فرشته نشود و در خواب نبيند.پ 4- بُرَيْد، از امام باقر و امام صادق (ع) در تفسير قول خداى عز و جل (52 سوره حج): «نفرستاديم پيش از تو رسولى و نه پيغمبرى و نه محدثى» عرض كردم: قربانت، قرائت ما اين نيست بفرمائيد رسول و نبى و محدث چيستند؟ فرمود: رسول كسى است كه فرشته به او عيان شود و با او سخن گويد، پيغمبر آن كسى است كه در خواب بيند و بسا كه نبوت و رسالت براى يك نفر فراهم شوند و محدث آن كسى باشد كه صورت را بشنود ولى صورت خود فرشته را نبيند، گويد: گفتم: اصلحك الله، چگونه بداند آنچه در خواب ديده حق است و از فرشته است، فرمود: توفيق بايد تا آن را بفهمد، محققاً خدا با كتاب شما كه قرآن است به كتب آسمانى پايان بخشيده و پيغمبر شما خاتم پيغمبران است.