باب توبه‏

پ‏1- از معاويه بن وهب كه شنيدم امام صادق (ع) مى‏فرمود:

چون بنده توبه نصوح كند، خدا او را دوست دارد و در دنيا و آخرت بر او پرده پوشى كند، من گفتم: چگونه پرده پوشى كند از او؟ فرمود: هر چه از گناهان كه دو فرشته موكّل بر او برايش نوشته‏اند از يادشان ببرد و به اعضاى بدنش وحى كند كه گناهان او را نهان دارند و به هر تيكه‏اى از زمين وحى كند كه آنچه گناه به روى كرده است نهان ساز و در هنگام ملاقات او با خدا هيچ گواهى بر گناهانش اقامه نشود.پ 2- از محمد بن مسلم، از امام باقر يا امام صادق (ع) در تفسير قول خدا عز و جل (275 سوره بقره): «پس هر كه را پندى آمد از طرف پروردگارش و دست باز گرفت، از آن او است آنچه در پيش گرفته است» فرمود: موعظة توبه است.پ 3- از ابى الصباح كنانى، گويد: از امام صادق (ع) پرسيدم از قول خدا عز و جل (8 سوره تحريم): «أيا آن كسانى كه گرويدند به خدا باز گرديد با توبه نصوح» فرمود:

يعنى بنده توبه كند از گناه و بدان باز نگردد.

 

محمد بن فضيل گفته: من تفسير آن را از أبو الحسن (امام كاظم ع) پرسيدم، فرمود: يعنى از گناه توبه كند و سپس بدان باز نگردد و دوست‏ترين بنده‏ها نزد خدا تعالى فتنه پذيرانى هستند كه بسيار توبه كنند.پ 4- از ابى بصير، گويد: به امام صادق (ع) گفتم: (8 سوره تحريم): «أيا آن كسانى كه گرويديد، توبه كنيد به درگاه خدا توبه نصوح» (يعنى چه؟) فرمود: آن توبه از گناهى است كه هرگز بدان باز نگردد، گفتم: كدام ما هست كه باز نمى‏گردد؟ در پاسخ فرمود: اى ابا محمد! راستى كه خدا دوست دارد از بنده‏هاى خود گول خور بسيار توبه كار را.پ 5- يكى از اصحاب ما حديث را تا معصوم رسانيده كه فرموده است: راستى خدا عز و جل به تائبان سه خصلت داده كه اگر يك خصلت از آنها به همه اهل آسمان‏ها و زمين بدهد نجات يابند بدان:

1- قول خدا عز و جل (222 سوره بقره): «به راستى خدا دوست دارد توبه‏كنندگان را و دوست دارد پاكيزه‏ها را»، هر كه خدا را دوست دارد هرگز او را عذاب نكند.

2- قول او (7 سوره مؤمن): «آن كسانى كه عرش را به دوش بر مى‏دارند و آن كسانى كه در گرد عرش باشند همه تسبيح گويند به حمد و ستايش پروردگار خود و آمرزش جويند براى كسانى كه گرويدند. پروردگارا رحمت و دانشت همه چيز را فرا دارد بيامرز براى آن كسانى كه توبه كردند و از راه تو پيروى نمودند و آنها را از عذاب دوزخ نگهدار (8) پروردگارا و آنها را در آور به بهشت عدنى كه بدانها وعده دادى با هر كه شايسته باشد از پدرانشان و همسرانشان و فرزندانشان زيرا توئى عزيز و حكيم (9) و بر كنار دار

 

آنها را از بدكرداريها و هر كه را نگهدارى از بدكرداريها در آن روز محققاً به او مهر ورزيدى و اين است آن كامروائى بزرگ».

3- قول او (68 سوره فرقان): «و آن كسانى كه نخوانند به همراه خدا معبود ديگرى و نكشند نفسى را كه خدا حرام كرده است جز به حق و درستى و زنا نكنند و هر كه چنين كند گرفتار گناه باشد (69) و عذابش دو چندان باشد در روز قيامت و به خوارى در آن جاويدان بماند (70) جز آنكه توبه كند و به گرود و كار شايسته كند و آنانند كه خدا بدكرداريهاى آنها را به خوش كردارى بدل كند و خدا آمرزنده و مهربان است».پ 6- محمد بن مسلم، از امام باقر (ع) كه فرمود: اى محمد بن مسلم! گناهان مؤمن كه از آن توبه كرده آمرزيده است و بايد براى آينده پس از توبه و آمرزش كار خوب كند، هلا به خدا اين فضيلت نيست مگر براى آنها كه ايمان دارند، من گفتم: اگر بعد از توبه و استغفار از گناهان باز گناه كرد و باز توبه كرد؟ در پاسخ فرمود:

اى محمد بن مسلم! تو پندارى كه بنده مؤمن از گناه خود پشيمان گردد و از آن آمرزش خواهد و توبه كند سپس خدا از او توبه‏اش را نپذيرد؟ گفتم: راستش اين است كه چند بار اين كار كرده است، گناه مى‏كند و باز هم توبه مى‏كند و آمرزش‏جو است [از خدا]، فرمود:

هر آنچه كه مؤمن به آمرزش خواهى و توبه باز گردد، خدا به آمرزش او بر مى‏گردد و به راستى كه خدا پر آمرزنده و مهربان است، توبه را مى‏پذيرد و از بدكرداريها در مى‏گذرد، مبادا تو مؤمنان را از رحمت خدا نوميد سازى.

 

پ‏7- از ابى بصير، گويد: از امام صادق (ع) پرسيدم از قول خدا عز و جل (202 سوره اعراف): «و چون يك شيطان دوره گرد بدانها سايد يادآور شوند و به ناگاه چشم خود را باز كنند» فرمود: او بنده‏اى است كه آهنگ گناه كند و سپس يادآور خدا شود و خوددارى كند و اين است قول او «يادآور شوند به ناگاه بينا گردند».پ 8- از ابى عبيده حذاء، گويد: شنيدم امام باقر (ع) مى‏فرمود:

راستى خدا تعالى به توبه و بازگشت بنده خود، شادتر باشد از مردى كه در شبِ تار، شتر و توشه خود را گم كرده باشد و آن را به دست آورد و بجويد، خدا به توبه بنده خود از اين راحله جسته خود شادتر است.پ 9- امام صادق (ع) فرمود:

راستى خدا بنده گول خورده و توبه كار را دوست مى‏دارد و آنكه اين گناه از او سر نزده از آنكه گناه كرده و توبه كرده برتر است.پ 10- از جابر، گويد: شنيدم كه امام باقر (ع) مى‏فرمود:

توبه كار از گناه، چون بى‏گناه است و به گناه اندر كه به زبان آمرزش خواهد، چون مسخره‏چى است.

 

پ‏11- از ابى حمزه، از امام باقر (ع) فرمود: راستى خدا عز و جل به داود (ع) وحى كرد كه نزد بنده ام دانيال برو و به او بگو كه: تو مرا نافرمانى كردى و من تو را آمرزيدم و اگر در بار چهارم، مرا نافرمانى كنى، تو را نيامرزم. داود نزد او آمد و گفت: اى دانيال! من فرستاده خدايم به سوى تو و خدا به تو مى‏فرمايد كه: تو مرا نافرمانى كردى و تو را آمرزيدم، و نافرمانى كردى و تو را آمرزيدم، و نافرمانى كردى و تو تو را آمرزيدم، و اگر بار چهارم نافرمانى كنى تو را نيامرزم. دانيال به او گفت: هر آينه پيغام خدا را به من رسانيدى اى پيغمبر خدا، و چون هنگام سحر شد، دانيال برخاست و با پروردگار خود راز گفت و چنين گفت: پروردگارا! به راستى داود پيغمبرت از سوى تو به من گزارش داده كه من تو را نافرمانى كردم و تو مرا آمرزيدى و به من گزارش داده از سوى تو كه: اگر بار چهارم تو را نافرمانى كنم، مرا نمى‏آمرزى، به عزّتت سوگند اگر تو مرا نگاه ندارى و معصوم نسازى هر آينه تو را نافرمانى كنم و سپس نافرمانى كنم و باز هم نافرمانى كنم.پ 12- معاوية بن وهب گويد: از امام صادق (ع) شنيدم مى‏فرمود:

هر گاه بنده توبه نصوح كند، خدايش دوست بدارد و گناهِ او را نهان سازد، گفتم: چگونه نهان سازد؟ فرمود: آنچه را دو فرشته او بر وى مى‏نوشتند، از ياد آنها ببرد و به اندامش و تيكه‏هاى زمين وحى كند كه: گناهانش را نهان سازند و خدا را چنان ملاقات كند كه گواهى بر هيچ گناه او نباشد (به سند ديگر گذشت).

 

پ‏13- از امام صادق (ع) كه فرمود:

 

راستى خدا عز و جل به توبه و بازگشت بنده مؤمن خود، شاد شود چون توبه كند چنانچه يكى از شماها به گمشده خود كه به دست آورده شاد گردد.