(باب رغبت، رهبت، تضرع، ابتهال، استعاذه، مسألت (انواع دعا به درگاه خدا

پ‏1- از ابى اسحاق، از امام صادق (ع)، فرمود:

رغبت اين است كه درون دو مشت خود را به سوى آسمان بدارى، و رهبت اين است كه پشت در دو مشت خود را به سوى آسمان بدارى.

و قول خدا (8 سوره مزمل): «و تبتل جو به درگاه او تبتلى» فرمود: تبتل دعا كردن با اشاره يك انگشت است به درگاه خدا، و

 

تضرع و زارى دعا كردن با اشاره به دو انگشت است و حركت دادن آنها، و ابتهال بالا بردن هر دو دست است و آنها را بكشى به بالا، و اين موقع اشك ريختن است و سپس دعا كنى.پ 2- از محمد بن مسلم، گويد: از امام باقر (ع) پرسيدم از قول خدا عز و جل (75 سوره مؤمنون): «كوچكى نكردند براى پروردگارشان و زارى نكردند به درگاه او» در پاسخ فرمود: استكانت همان كوچكى كردن است و تضرع بلند كردن هر دو دست است و زارى كردن بدانها.پ 3- از مروك مرواريد فروش، از كسى كه نامش را برد، از امام صادق (ع)، گويد: رغبت را ياد كرد و درون دو كف را به آسمان برداشت و فرمود:

رهبت چنين است و دو پشت دستها را به آسمان نمود و تضرع چنين است و انگشتانش را به راست و چپ جنبانيد و تبتّل چنين است و انگشتانش را به بالا مى‏برد و يك بار به پائين مى‏آورد و ابتهال چنين است، دست خود را برابر رويش به سوى قبله كشيد و ابتهال نباشد تا اشك روان گردد.پ 4- از محمد بن مسلم، گويد: شنيدم امام صادق (ع) فرمود:

مردى به من گذر كرد و من در نمازم دست چپ را براى دعا بلند كرده بودم، پس گفت: يا ابا عبد اللَّه! با دست راستت دعا كن، من گفتم: اى بنده خدا! راستى كه خدا تبارك و تعالى بر اين هم‏

 

حقى دارد مانند حق او بدان.

و فرمود: در رغبت، هر دو دست را بگشائى و باطن آنها را بنمائى، و در رهبت، هر دو دست را بگشائى و پشت آنها را عيان دارى، و در تضرع، انگشت سبابه راست را به راست و چپ بجنبانى، و در تبتّل، انگشت سبابه چپ را بجنبانى و به آرامى آن را به بالا و پائين ببرى و بياورى، و ابتهال اين است كه هر دو دست و هر دو ذراع را به سوى آسمان فراز دارى. ابتهال وقتى است كه موجبات گريه فراهم شده است.پ 5- از ابى بصير، گويد: از امام صادق (ع) از دعا كردن و بلند كردن دو دست پرسيدم.

در پاسخ فرمود: بر چهار وجه باشد: اما براى پناه بردن به خدا، باطن دو كف را به سوى قبله كنى، و در دعاى براى طلب رزق، دو كف بگشائى و باطن آنها را به سوى آسمان بدارى، و اما در تبتّل و توجه به خدا، با انگشت سبّابه اشاره كنى، و اما در حال ابتهال، دو دست را فراز دارى تا از سر آنها را در گذرانى، و دعاى تضرع و زارى اين است كه انگشت سبّابه را در برابر رويت بجنبانى و آن دعاى خيفه و هراس است.پ 6- از محمد بن مسلم، گويد: از امام باقر (ع) پرسيدم از قول خدا عز و جل (75 سوره مؤمنون): «كوچكى نكردند براى پروردگار خود و به درگاهش زارى نكردند» فرمود: استكانه همان خضوع است، و تضرع بلند كردن هر دو دست و زارى با آنها.پ 7- از محمد بن مسلم و زراره، گويند: گفتيم: به امام‏

 

 

صادق (ع) چگونه بايد از درگاه خدا تبارك و تعالى در خواست كرد؟ فرمود: هر دو دست خود را مى‏گشائى، گفتم: پناه‏جوئى چگونه است؟ فرمود: هر دو دستت را در برابر قبله مى‏گيرى (چنانچه آنها را به ديوار مى‏گذارى)، و تبتل اشاره با انگشت است، و تضرع جنبانيدن انگشت است، و ابتهال اين است كه هر دو دست را با هم كنى و به سوى بالا بكشى.