باب شصت و نهم دارو براى درد شكم و پشت‏

پ‏1- در طب- 78- از احمد بن رياح پزشك كه اين نسخه را بر امام عليه السّلام براى درد شكم و پشت عرضه كردم و آن را پسنديد، شيره عسل خشك (كه از درختى برآيد) با ريشه انجدان از هر كدام 10 مثقال و 2 مثقال افتيمون كه هر كدام جدا كوبيده شوند و از حرير گذرانده شوند يا پارچه‏اى مانند آن جز كه افتيمون بيختن ندارد و همان نرم كوبيده شود، و همه را با هم با عسل آب كرده معجون كنند و 2 مثقال آن را هنگام خواب با آب نيم گرم بنوشند.پ بيان: ابن بيطار بنقل از خليل بن احمد گفته: لبنى درختى است كه شيره‏اى چون عسل دارد كه آن را «عسل لبنى» گويند و بار ديگر گفته: عسل لبنى مانند عسل است جز اينكه شيرين نيست و از درخت لبنى گيرند.

و از قول ابو حنيفه گفته: از درختى دوخته شود كه مانند دودم است و از اين رو «ميعه» نام دارد چون مايع است.

رازى در «الحاوى» گفته: لبنى همان ميعه است.

اسحاق بن عمران گفته: ميعه درخت ارجمنديست پوستش ميعه خشك است و از آن ميعه روان گيرند و صمغ اين درخت همان لبنى است كه «مقيّد الرّهبان» است و آن صمغ بسيار سفيديست.

ابو جريح گفته: ميعه صمغى است كه از درختى در بلاد روم روان شود كه از آن دوشند و آن را بپزند و پوست آن درخت را هم بفشارند و فشرده آن ميعه روانست و بماند تا سفت شود و ميعه خشك نام شود.

 

جالينوس گفته: ميعه گرم كند و نرم كند و بپزد و از اين رو درمان سرفه زكام، نوازل و سينه گرفتن است و خون حيض را بگشايد چون نوشيده شود يا استعمال گردد از زير.

حبيش بن حسن گفته: براى بادهاى سخت خوبست و چون نوش شود يا از برون تن استعمال شود اندام را بگشايد در قاموس گفته: لبنى بر وزن بشرى است.

 

در بحر الجواهر است كه انجدان معرب انگدان است و آن گياهى است سفيد و هم سياه و سياهش خوردنى نيست و حلتيت صمغ آنست گرم و خشك است در درجه 3 نرم‏كننده و آب‏كننده است گفته افتيمون: تخم است و گل و شاخه‏هاى ريز، مزه‏اش كرف است و نيرومندتر از حاشا است و گفته‏اند: نوعى از آن گرم و خشك است در درجه 3 و گفته‏اند: خشك است در آخر درجه 1- مسهل سوداء و بلغم و صفراء است و بيشتر در سوداء اثر دارد.پ 2- در كافى 191- روضه- بسندش از ابى الحسن عليه السّلام كه هر كه آب پشتش دگرگون شده شيره تازه و عسل برايش خوبست.پ بيان: دگرگونى آب پشت كنايه از اينست كه فرزندش نميشود ..