باب هفتاد و ششم- در كاشنى

پ‏1- در كافى (ج 6 ص 362): بسندش از امام ششم عليه السّلام كه هر كه شب به روز آرد و در درونش هفت برگ كاشنى باشد آن شب از قولنج در امان است ان شاء اللَّه.پ 2- و از همان (..) بسندش از امام ششم عليه السّلام كه بر تو باد بخوردن كاشنى كه منى را فزايد، و فرزند را زيبا كند، و آن گرم است و نرم و فرزند پسر را فزايد (شما نپنداريد كه كاشنى سرد است، چنين نيست ولى معتدل است، از پاورقى ص 215)پ 3- و از همان (ص 263): بسندى از محمّد بن فيض كه با امام ششم عليه السّلام چاشت خوردم و بر سر خوان سبزى بود و پيرى بهمراه بود و او از كاشنى رو گردان بود امام عليه السّلام فرمود: شما پنداريد كه آن سرد است و چنين نيست همانا معتدل است، و برترى آن بر سبزيهاى ديگر چون برترى ماست بر مردم.پ 4- و از همان (..) بسندى از محمّد بن اسماعيل كه شنيدم امام رضا عليه السّلام ميفرمود: كاسنى داروى هر درديست و يا هيچ دردى در درون آدميزاده نيست جز اينكه كاشنى آن را از بن بركند.

گفت: يكى از خدمتكاران كه تب و سر درد ميگرفت روزى كاشنى برايش خواست و آن را كوبيد و روى كاغذ نهاد و روغن بنفشه بر آن ريخت و آن را بر سر او نهاد، فرمود: كه راستى تبت را ببرد و براى سر درد خوبست و آن را برد.پ 5- و از همان (..): بسندى از امام ششم عليه السّلام كه چه خوب سبزى ايست كاشنى، برگى از آن نيست جز قطره بهشتى دارد آن را بخوريد و نتكانيد، فرمود: پدرم ما را باز ميداشت از اينكه آن را بتكانيم هنگام خوردنش.

 

پ‏6- در مكارم- 202- از پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله و سلم كه هر كه كاشنى خورد و روى آن خوابد، زهر و جادو در او اثر نكند، و هيچ جانورى چون مار و كژدم باو نزديك نشود.

تأييد [از ابن سينا]

پ: ابن سينا در قانون و جز آن گفته: كاشنى دشتى دارد و كشتى و دو رسته است برگ پهن و برگ باريك و چون كاهو است ولى چنانچه گويند خواصش كمتر از آنست و نزد من در گشايش و براى بند آمدنهاى كبد بهتر از آنست گرچه در تغذيه و تطفيه كمتر از آنست و سودمندترش براى كبد تلختر آنست، بهترش تازه و تر و پر مايه و بستانى است، و بهتر آنهم شامى است كه آن را «انطوليا» نامند، سرد است در درجه 1 و خشكش خشك است در درجه 1، و ترش‏تر است در پايان درجه 1 و بستانيش ترتر و سردتر است و دشتش كم رطوبت‏تر و آن را «طرخشعوق» نامند، در آن گشايش و تبريد و تقويت و قبض است و بستهاى اعضاء درون و رگها را باز كند.

و ضمادش با آرد جو براى خنكى گرم خوبست، و دل و معده را تقويت كند و آن بهترين دارو است براى كسى كه مزاج معده‏اش گرم است، دشتى آن براى معده از بستانى بهتر است: اندكى قابض است و سختى ندارد، و ماليدن آبش با سركه و سفيداب اثر عجيبى در تبريد دارد، و ضمادش براى نقرس خوبست.

و غرغره كردن آبش با محلول خيار چنبر براى ورمهاى گلو خوبست، و ضمادش براى درد چشم گرم، و قى‏ء و هيجان صفرا را بنشاند، و خوردنش با سركه طبع را بندد بويژه اگر دشتى باشد، و براى تب سه يك و تبهاى نوبه خوبست، و ضمادش بهمراه ريشه آن و با قاووت براى گزيدن كژدم و مارها و زنبورها و خزنده‏ها و سام ابرص، و شيره دشتى آن سفيدى چشم را جلا دهد.

ابن سينا گفته: بستانيش سردتر و ترتر است، و در تابستان بگرمى بى‏اثرى گرايد.

 

گويم: اخبار فضيلت كاسنى و خواصّش در ابواب سبزيها بيايد ان شاء اللَّه.