مراتب مردم در ايمان‏

پ‏1- مردى به حضرت صادق عليه السّلام گفت: مردم مى‏گويند هر كس از نژاد عرب و يا برده خالص نباشد پست بشمار مى‏رود، امام فرمود: مقصود از برده خالص چيست، گفت: آنها مى‏گويند رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله فرمودند بردگان يك ملتى از همان ملت مى‏باشند و فرقى بين آنها نيست.

امام صادق سلام اللَّه عليه فرمود: سبحان اللَّه اين چه سخنى است مگر خبر ندارى كه رسول اكرم فرمود: من مولا و سرپرست كسانى هستم كه سرپرستى براى آنها نيست، من مولاى همه مسلمانان مى‏باشم چه عربى باشد و يا عجمى، آيا هر كسى كه در تحت ولايت رسول خدا قرار گيرد از نفس رسول خدا نخواهد بود.

بعد از آن فرمود: كداميك از آن دو گرامى‏تر هستند، كسى كه از نفس رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله مى‏باشد و يا از نفس يك عرب جاهل و بى‏عقلى كه جلو پايش ادرار مى‏كند، بعد از آن فرمود: آنها كه از روى ميل و رغبت مسلمان شدند بهترند از كسانى كه از روى ترس مسلمان شدند منافقان از ترس اسلام اختيار كردند ولى مواليان با ميل وارد اسلام شدند.پ 2- على بن جعفر گويد: برادرم موسى بن جعفر عليها السلام فرمود: شيعيان داراى اصل و ريشه و از اشراف بزرگان و خاندان‏هاى اصيل هستند و در محيط پاكى متولد شده‏اند، پرسيدم تفسير اين كلمات را بيان فرمائيد.

 

فرمود: آنها كه ريشه و اساس دارند از قريش مى‏باشند، اشراف از قبائل عرب هستند خاندان‏هاى اصيل از مواليان به حساب مى‏آيند و كسانى كه در محيط پاك متولد شده‏اند از اهل سواد محسوب مى‏كردند.پ 3- عمارة گويد: از حضرت صادق عليه السّلام شنيدم مى‏فرمود: مؤمن جايگاهش بلند است زيرا او در معرفت در مقام بلندى قرار دارد، مؤمن هاشمى است براى اينكه او گمراهى را درهم شكسته است، مؤمن قرشى است براى اينكه او اقرار كرد به آنچه از ما گرفت، مؤمن عجمى است براى اينكه درهاى شر بر وى بسته است.

مؤمن عربى مى‏باشد براى اينكه پيامبر عرب است و كتاب آسمانى به زبان عربى مى‏باشد مؤمن نبطى است براى اينكه او علم را استنباط كرده، مؤمن مهاجر است براى اينكه او گناهان را ترك گفته، مؤمن انصارى مى‏باشد براى اينكه خدا و رسول و اهل بيت عليهم السّلام را يارى كرده است، مؤمن مجاهد است براى اينكه در دولت باطل تقيه مى‏كند و در باطل با شمشير جنگ مى‏نمايد.پ 4- على بن ابراهيم در تفسير خود در ذيل آيه شريفه وَ لَوْ نَزَّلْناهُ عَلى‏ بَعْضِ الْأَعْجَمِينَ ... ما كانُوا بِهِ مُؤْمِنِينَ روايت مى‏كند كه امام صادق عليه السّلام فرمود: اگر قرآن بر عجم نازل شده بود عرب به آن ايمان نمى‏آورد، ولى بر عرب نازل شد و عجم به آن ايمان آورد و اين خود براى عجم فضيلتى بشمار مى‏رود.5- يعقوب بن قيس گويد: حضرت صادق عليه السّلام در تفسير آيه شريفه وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ ثُمَّ لا يَكُونُوا أَمْثالَكُمْ فرمود: مقصود از آن بردگانى هستند كه آزاد شدند.پ 6- ابن علوان گويد: امام جعفر صادق از پدرش عليها السلام روايت مى‏كرد كه فرمود: رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله فرمودند: اگر دانش در ستاره پروين باشد فارسيان آن را در مى‏يابند.پ 7- حضرت رسول صلّى اللَّه عليه و اله فرمودند: شما با اهل فارس در مورد قرآن و آشنا ساختن آنها با اسلام جنگ كرديد، ولى قبل از اينكه دنيا به پايان برسد آنها در مورد تاويل آن با شما جنگ خواهند كرد.

 

پ‏8- جابر از حضرت باقر عليه السّلام روايت مى‏كند كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله فرمود:

قرشيان را فحش ندهيد و با عرب دشمنى نكنيد، و مسلمانان آزاد شده را خوار نسازيد و در منطقه خوز منزل نكنيد و با آنها ازدواج ننمائيد، چون در آنها رگى هست كه منجر به بى‏وفائى مى‏گردد.پ 9- ابو بكر حضرمى گويد: از حضرت صادق عليه السّلام پرسيدم مردى به يك فردى در دوران جاهليت افترا مى‏بندد فرمود بايد حد بخورد گفتم: حد بخورد فرمود آرى اگر آن افتراء به حضرت رسول صلّى اللَّه عليه و اله ارتباطى پيدا كند.پ 10- ذريح گويد: حضرت صادق عليه السّلام فرمود: يكى از شتران ما هنگامى كه در كنار آبى از بنى سليم توقف كرده بوديم، بيمار شد، يكى از غلامان گفت: او را نحر كنيم، امام عليه السّلام اندكى صبر كرد پس از اينكه چهار ميل از آن قبيله دور شديم فرمود: اكنون شتر را نحر كنيد، من دوست دارم درندگان آن را بخورند تا آنكه اين اعراب از گوشت آن استفاده كنند.پ 11- سدير از حضرت باقر عليه السّلام روايت مى‏كند كه فرمود: رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله روز فتح مكه بالاى منبر رفتند و فرمودند: اى مردم خداوند از شما نخوت و تكبر جاهليت را برد و افتخار بر آباء و اجداد را به فراموشى سپرد، شما همه از آدم هستيد و آدم هم از خاك بود، بهترين بندگان در نزد خداوند متقيان هستند.

عربيت به اين نيست كه از يك پدر عرب متولد شده باشد، و عربيت در حقيقت زبان گويائى است كه از حقايق سخن بگويد، هر كس در كارهاى نيك و اعمال حسنه كوتاهى كند حسب او وى را به خوشنودى خداوند نخواهد رسانيد، و اينك هر خونى كه در جاهليت ريخته شده و يا كينه‏اى كه از جاهليت با هم داريد امروز زير پاهاى من نابود شد و بايد شما همه را فراموش كنيد.پ 12- صالح بن عقبه گويد: ابو الحسن موسى عليه السّلام فرمود: مردم بر سه گروه هستند، عرب، مردمان آزاده شده، و راهزنان و اشرار، عرب ما هستيم، و موالى و آزادشده‏ها دوستان ما هستند، و ناصبيان و دشمنان ما هم اشرار مى‏باشند.پ 13- ضريس بن عبد الملك گويد از حضرت صادق عليه السّلام شنيدم فرمود:

 

مقصود از قريش ما هستيم و مقصود از عرب شيعيان ما هستند، و مقصود از عجم نيز دشمنان ما مى‏باشند.پ 14- معمر گويد: حضرت محمد بن على عليه السّلام فرمود: مقصود از عرب ما هستيم و شيعيان و پيروان ما هم از ما مى‏باشند و ساير مردم مانند پشه و مگس هستند.پ 15- يعقوب بن شعيب گويد: به حضرت صادق عليه السّلام عرض كردم: گروهى هستند كه به طريقه ما اعتقاد دارند و به مسلمانان مى‏گويند نبطى راوى گويد: امام عليه السّلام فرمود: ما خاندان رسالت و نبطى‏ها از اولاد ابراهيم عليه السّلام مى‏باشيم، آنها از دو ريشه كه از آب و گل بود خلق شدند و به فرزندان او زيانى نمى‏رساند، گروهى از آنها به علم رسيدند كه ما هستيم.پ 16- محمد بن مسلم گويد: از حضرت باقر عليه السّلام شنيدم فرمود: هر كس در اسلام متولد شود او عربى است، و هر كس از روى ميل و رغبت مسلمان شود بهتر است از كسى كه از روى اكراه اسلام اختيار كند، و مولى هم كسى است كه از سرزمينش اسير مى‏شود و مسلمان مى‏گردد.پ 17- حباب بن موسى از حضرت باقر عليه السّلام روايت مى‏كند كه فرمود: هر كس در اسلام آزاد متولد شود او عربى است و هر كس عهد و پيمانى دارد و بعد نقض عهد كند او از مواليان رسول خدا محسوب مى‏گردد، و هر كس از روى ميل مسلمان شود مهاجر به حساب مى‏آيد.پ 18- حضرت صادق عليه السّلام فرمود: هر كس در اسلام متولد شود عربى است، و هر كس مسلمان شد مهاجر به حساب مى‏آيد و هر كس اسير شد و آزاد گرديد او را مولى مى‏گويند، و مولى هر قومى از آنها بشمار مى‏آيد.پ 19- اسحاق بن جرير گويد: حضرت صادق عليه السّلام به من فرمودند: پسر عمويت نزد من آمد در حالى كه مانند يك عرب بيابانگرد ديوانه بود، يك لنگى به كمر بسته و كلاهى بر سر داشت و كفش‏ها را به دستش گرفته بود.

بعد متوجه من شد و گفت: مردم در باره تو چيزهائى مى‏گويند، گفتم مگر

 

 

شما عرب نيستيد، گفت چرا گفتم عرب على را دشمن نمى‏دارد، گفتم شايد شما حوض را تكذيب مى‏كنى، به خداوند سوگند اگر على را دشمن بدارى و بعد در كنار حوض او را بنگرى از عطش خواهى مرد.پ 20- شخصى از حضرت صادق عليه السّلام معنى آيه شريفه «فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكافِرِينَ» را سؤال كرد امام عليه السّلام فرمود: مقصود از آنها موالى هستند.