باب سيزدهم نمك و فضل آغاز كردن خوراك بدان و انجام دادن با آن‏

پ‏1- الشهاب: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: سرور نانخورش شماها نمك است، فرمود به نشود خوراك جز با نمك.پ 2- در محاسن (509) بسندش از امام پنجم عليه السّلام كه در نمك درمان 70 نوع درد است و آنگه فرمود: اگر مردم اثر نمك را ميدانستند جز با آن درمان نميكردند.پ 3- و از همان (..) بسندش از امام ششم عليه السّلام كه كژدمى رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله را گزيد و آن را بدور پرت كرد و فرمود: خدا لعنت كند نه مؤمن و نه كافر از تو بسلامت نمانند و آنگه نمك خواست و آن را بر جاى گزيدن نهاد و با انگشت بزرگ فشرد تا آب شود و سپس فرمود: اگر مردم اثر نمك را دانستند با آن ديگر نيازى بترياق نداشتند.پ بيان: در قاموس گفته ترياق داروى مركبى است كه ماغنيس ابتكارش كرد و اندروماخس پيشين بافزودن گوشت افعى بدان كاملش كرد و اين نام را بر آن نهاد چون براى گزيدن جانوران زهردار خوبست و آن را در يونانى تريا گويند وقاء با مد است و مخفف شده و معرب شده و آن شش ماه طفل است تا ده سال در گرم سير برنا شود و تا 20 سال در جز آن و آنگه بميرد و بى‏اثر شود و چون برخى معجونها گردد پايان- روايت دلالت دارد كه دفع زهر كند و بر حلالى آن دلالت ندارد و اگر چه بدل اندازد.پ 4- در محاسن: (..) بسندش از امام پنجم عليه السّلام (نزديك مضمون خبر پيش را باختلافى اندك آورده).پ بيان: دلالت دارد كه مى‏شود آزاركننده‏ها پيغمبران و امامان عليهم السّلام را بگزند، و گويا اينست يكى از معانى دشمنى برخى جانوران با آنان و دلالت دارد

 

كه كشتن موذيها مستحب است و فعل كثير نيست كه در نماز نشود كرد و بر جواز لعن جانوران موذى و كراهت لعن آنها در نماز چون در خبر دوم است كه پيغمبر آن را در نماز كشت و پس از آن لعن كرد.پ 5- در محاسن (592) بسندش از امام پنجم (قريب بمضمون دو روايت را آورده).پ 6- در محاسن (..) امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: خوراك را با نمك آغاز كنيد اگر مردم ميدانستند اثر نمك را بر ترياقش برميگزيدند كه مجرب است، گفته: يكى از اصحاب آن را بسندى از امام ششم عليه السّلام آورده.پ 7- و از همان (..) بسندش از ابى الحسن اول عليه السّلام كه فراوانى ندارد سفره‏اى كه نمك ندارد و بهتر براى تن آغاز كردن خوراك است با نمك.پ 8- در محاسن: (593) بسندش از امام پنجم كه خدا تبارك و تعالى بموسى بن عمران وحى كرد، بفرما قومت را آغاز كنند با نمك و پايان دهند با نمك و گر نه جز خود را سرزنش نكنند.پ 9- و از همان: (..) بسندى از امام ششم عليه السّلام كه هر كه با نمك آغاز كند خوردنش را و بدان پايان دهد 70 درد از او دفع شود (و از امام ششم آورده كه 70 درد كه جز خدا نداند از او دفع شود) دردها را در روايت ديگر 72 فرموده.پ 10- در روايت اربعمائه خصال: از امير المؤمنين عليه السّلام كه خوراك را با نمك آغاز كنيد كه اگر مردم اثر نمك را ميدانستند بر ترياق مجربش برمى‏گزيدند و هر كه خوراكش را با نمك آغاز كند 70 درد كه جز خدا نداند از او ببرد.پ 11- در عيون (2 ر 42) بسندش تا اينكه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله به على عليه السّلام فرمود نمك درمان 70 درد است كه كمترشان خوره، پيسى و ديوانگى است، در صحيفه رضا مانندش آمده،پ و بسند ديگر عيون هفتاد درد برد كه كمترشان خوره است.پ 12- در محاسن: (485) بسندش تا امام ششم عليه السّلام كه ما خوردن را با

 

سركه آغاز كنيم در نزد خود چنانچه شما نزد خودتان با نمك آغاز كنيد و راستى كه سركه خرد را محكم كند.پ 13- و از همان: كه مردى در خراسان نزد امام رضا عليه السّلام بود و سفره‏اى براش آوردند كه سركه و نمك داشت و با سركه خوراك را گشود آن مرد گفت:

قربانت شما بما فرموديد با نمك خوراك گشائيم، فرمود: اين هم مانند آنست ذهن را سخت كند و خرد را فزايد (487).پ 14- و در روايت ديگر رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله به على عليه السّلام فرمود: اى على با نمك گشا و با نمك انجام ده كه هر كه با نمك گشايد از 72 نوع درد عافيت يابد كه از آنها ديوانگى و خوره و پيسى است (و در روايت ديگر دنبال همين مضمون است كه خدا 70 درد از او ببرد كه آسانترش خوره است (593).پ 15- و از همان (..) كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله در سفارشهاى خود به على عليه السّلام فرمود اى على خوراكت را با نمك بگشا كه در آن درمان 70 درد است چون ديوانگى و خوره و پيسى و درد گلو و دندان و درد شكم، در روايت ديگريست كه نمك بخور چون بخورى و بدان پايان ده.پ 16- و از همان (كه مضمون حديث 15 را بعنوان وحى خدا عز و جل بموسى بن عمران آورده).پ 17- و از همان (..) بسندش از امام ششم عليه السّلام كه هر كه بر نخست لقمه خوراكش نمك بپاشد ككمك رويش برودپ (و در روايت ديگر محاسن فرمود: البته رو بتوانگرى رفته).پ 18- در مكارم: از امام ششم عليه السّلام كه ما با نمك آغاز كنيم و با سركه پايان دهيم (164).پ 19- در دعوات راوندى: كه البته خدا و فرشته‏هاش رحمت فرستند بر خوانى كه بر آن نمك و سركه است.

 

 

پ‏20- در دعائم (2 ر 114) از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله كه هر كه خوراكش را با نمك گشايد و بدان پايان دهد از 72 درد عافيت يابد كه از آنها است خوره و پيسى.پ 21- در محاسن (592) بسندش از ابراهيم بن ابى محمود كه امام رضا عليه السّلام بما فرمود: كدام نانخورش پسنده‏تر است يكى از ما گفت گوشت: يكى گفت: زيت و يكى گفت: روغن، فرمود: اينان نه، بلكه نمك، ما بتفريحگاه خود رفتيم و غلامان نمك را فراموش كرده بودند خوشى بر ما نگذشت تا برگشتيم.پ در كافى (6/ 326) بسندش اين روايت را آورده و دنبال، نه بلكه نمك آمده كه يكى غلامان نمك را فراموش كرد و دو گوسفند هر چه فربه‏تر براى ما كشتند و از آن سودى نبرديم.پ در مكارم است كه امام رضا از يارانش پرسيد و مانندش را آورده و در آنست كه، نه، بلكه نمك.