پ1- ابو عبيده حذا گويد: از امام باقر عليه السّلام شنيدم فرمودند: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله
فرمود:پ خداوند متعال مىفرمايد: خوشحالترين بندگان در نزد من آن بندهاى است كه سبكبار و خوشنود باشد، نمازش را ادا كند، و عبادت خداوند را به جاى آورد، و در ميان مردم گمنام باشد، از مردم بىنياز باشد، مرگش زود برسد، ميراثش كم باشد و گريهكنندگان او هم اندك باشند.پ 2- سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند:
خوشا به حال كسى كه سالم بماند و زندگىاش به حد نياز باشد.پ 3- سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: بار خدايا روزى محمد و آل محمد و كسانى كه آنها را دوست مىدارند، به اندازه احتياج قرار بده، و به دشمنان آل محمد مال و اولاد عطا كن.پ 4- ابراهيم نوفلى از امام سجاد عليه السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله از شترچرانى گذشتند و كسى را فرستاد تا مقدارى شير از او بگيرد، شترچران به قاصد گفت: شيرهايى كه در پستان شتران است صبحانه قبيله مىباشد، و آنها كه در ظرفها مىباشد براى شب است.
رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: بار خدايا مال و فرزندان آنها را زياد گردان، از آنجا گذشتند به چوپان گوسفندان رسيدند و شخصى را فرستادند تا شير بياورد، او رفت و از چوپان شير طلب كرد او هم گوسفندان را دوشيد و شيرها را در ظرف رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله خالى كرد.
چوپان شير را همراه يك گوسفند براى حضرت رسول صلى اللَّه عليه و آله فرستاد و گفت اينها در نزد ما بود فرستاديم اگر مىخواهيد باز هم مىفرستيم، رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: بار خدايا او را روزى در حد احتياج عطا كن.
يكى از اصحاب عرض كرد يا رسول اللَّه آن كس كه خواسته ما را اجابت نكرد او را چنان دعا كردى ولى كسى كه خواسته ما را اجابت نمود چنين دعا ميكنى، رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند رزقى كه به اندازه كفاف باشد بهتر است از اينكه زياد باشد و آدمى را مشغول كند بار خدايا روزى محمد و آلش را به اندازه احتياج قرار بده.
پ5- ابو البخترى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه فرمود: خداوند مىفرمايد: بنده مؤمن اگر بر او تنگ بگيرم محزون مىگردد، و اين بهترين حالات او در نزد من مىباشد، و اگر زندگى او را فراخ گردانم او خوشحال مىشود ولى از من دور مىگردد.پ 6- بكر بن محمد ازدى گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: خداوند متعال مىفرمايد خوشحالترين بنده من كسى است كه مؤمن باشد و قدم در راه شايستگى بگذارد، و از مواهب بهرهمند گردد، عبادت خداوند را انجام دهد و خدا را در نهان پرستش كند، و گمنام باشد، مشهور نباشد، روزيش به اندازه كفاف برسد، صبر كند مرگش زود فرا رسد، ارثش كم باشد و گريهكنندگانش هم اندك باشند.پ 7- محمد بن كعب گويد: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: من بعد از خود از امت خويش از سه چيز مىترسم، قرآن را بر خلاف تاويل نمايند، لغزش عالم را پىگيرى كنند، و مالدار شوند و در نتيجه طغيان و سركشى نمايند.
اينك شما را آگاه مىكنم كه چگونه از اين خصلتها رها گرديد، اما قرآن را به محكمات آن توجه كنيد و به متشابهات آن ايمان بياوريد، اما در مورد عالم بايد منتظر باشيد كه او از لغزش خود باز گردد، ولى در مورد مال بايد با شكر و سپاس و اداء حق آن خود را خلاص كنيد.پ 8- بكر بن محمد ازدى گويد: امام صادق عليه السّلام در تفسير آيه شريفه مَنْ كانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ يعنى پاداش آخرت وَ مَنْ كانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ فرمود: مال و فرزندان حرث دنيا مىباشند و عمل صالح حرث آخرت هست و گاهى خداوند آن دو را براى مردمانى فراهم مىكند.پ 9- على بن جعفر از برادرش موسى بن جعفر عليهما السّلام روايت مىكند كه خداوند به موسى عليه السّلام وحى فرستاد و فرمود: اى موسى به مال زياد خوشحال مباش و در هر حال از ياد من غفلت نكن، زيادى مال گناهان را فراموش مىكند، و خوددارى از ياد من دلها را قساوت مىدهد.پ 10- ابو بصير گويد: خدمت امام باقر عليه السّلام بوديم و در مورد توانگران شيعه
سخن به ميان آمدپ و حضرت از گفتگوى ما در اين باره ناراحت شدند و فرمودند:
اى ابو محمد هر گاه مؤمن غنى و مهربان و به يارانش برسد خداوند پاداش انفاقهاى او را دو برابر مىدهد.
خداوند در قرآن مجيد فرمود: «وَ ما أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ بِالَّتِي تُقَرِّبُكُمْ عِنْدَنا زُلْفى إِلَّا مَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُولئِكَ لَهُمْ جَزاءُ الضِّعْفِ بِما عَمِلُوا وَ هُمْ فِي الْغُرُفاتِ آمِنُونَ»، مال و فرزندان شما وسيله تقرب شما به ما نخواهند بود، فقط ايمان و عمل صالح به درد شما مىخورد و در آخرت شما را در منازل خود آسايش مىدهد.پ 11- ابراهيم بن عباس گويد: على بن موسى الرضا از پدرش از امام صادق عليهما السّلام روايت مىكند كه فرمود: هر گاه دنيا به طرف كسى روى بياورد محاسن ديگران را به او مىدهد، و هر گاه دنيا بر گردد خوبيهاى خودش را هم از بين مىبرد.پ 12- عبد اللَّه بن سنان گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: اگر كسى پنج چيز نداشته باشد زندگى بر او گوارا نخواهد بود، و آنها عبارتند از: تندرستى، امنيت، توانگرى، قناعت و همنشين موافق.پ 13- امام رضا از پدرانش عليهما السّلام روايت مىكند كه فرمودند: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: فرشتهاى نزد من آمد و گفت: اى محمد خدايت تو را سلام مىرساند و مىفرمايد: اگر بخواهيد خداوند بطحا را براى شما پر از طلا كند، ولى رسول خدا سرش را به طرف آسمان بلند كرد و فرمود: بار خدايا يك روز گرسنگى مىكشم تو را سپاس مىگويم، و يك روز سير مىگردم و از تو سؤال مىكنم.پ 14- ابو هريره گويد: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: بار خدايا هر كس مرا دوست مىدارد روزى به اندازه نياز به او بده، و هر كس مرا دشمن مىدارد مال و فرزندان او را زياد گردان.پ 15- سعيد بن مسلم از امام سجاد و او از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر كس به روزى اندك از خداوند راضى باشد خداوند هم از عمل كم او راضى مىگردد.
پ16- نضر بن قابوس گويد: از امام صادق عليه السّلام سؤال كردم معنى حديث هر كس از خداوند به روزى اندك راضى باشد خداوند از عمل اندك او راضى خواهد شد چيست، فرمود: در بعضى اطاعت كند و در جايى نافرمانى نمايد.پ 17- ابو دردا گويد: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر كس صبح كند در حالى كه سالم باشد و در خانهاش آرامش داشته باشد، و روزى روزانهاش فراهم گردد، مثل اين است كه خير دنيا و آخرت رسيده است.
اى فرزند جعشم تو را همين اندازه كفايت مىكند كه سد جوع كنى، و عورت خود را بپوشانى، اگر خانهات داشتى كه تو را بپوشاند چه بهتر، و اگر مركبى داشتى كه سوار شوى خوشا به حالت، و اگر نه همان نان كفايت مىكند، و بعد از اين حساب دارد و عذاب.پ 18- ازدى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه فرمودند: از خوشحالترين بندگان من آن بندهاى است كه از زندگى بهرهمند باشد و عبادت خداوند را نيكو به جاى آورد، و در نهان خداوند را پرستش كند و گمنام باشد، و مشار اليه نباشد، روزيش به اندازه كفاف باشد، و صبر كند، مرگش زود برسد، ارث كم بگذارد، و گريهكنندگان او اندك باشند.پ 19- حسين بن عثمان گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: خداوند متعال توانگر ظالم و پير بدكار و فقير متكبر را دشمن مىدارد، امام سؤال كردند: مىدانيد فقير متكبر كيست گويد: عرض كرديم، كسى كه مالش اندك مىباشد، فرمود: خير صعلوك آن است كه مال خود را در راه خداوند انفاق نمىكند.پ 20- عالم عليه السّلام گويد: خداوند متعال مىفرمايد: خوشحالترين بندگان من آنهايى هستند كه از روزى بهرهمند باشند و شايستگى پيدا كنند، اگر روزى به سختى مبتلا شدند صبر كنند و در هنگام وفات ميراثش كم باشد و گريهكنندگان او هم اندك باشند.پ روايت شده رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: بار خدايا روزى محمد و آل محمد و كسانى كه آنها را دوست مىدارند به اندازه احتياج قرار بده، و به آنها كه با محمد و
آلش دشمن مىباشند مال و اولاد عطا كن.پ روايت شده كه نگهبان گوسفندان ابو ذر به او گفت: گوسفندان زياد شدهاند و زاد و ولد نمودهاند، ابو ذر گفت: مرا به زيادى گوسفندان بشارت مىدهيد، هر چه باشد و زندگى را كفايت كند بهتر است از اينكه زياد گردد و مشغول كند.پ 21- عطيه برادر ابو العرام گويد: از امام باقر عليه السّلام شنيدم فرمودند: ما دنيا را دوست مىداريم ولى اگر به آن نرسيديم براى ما بهتر است، هر كس در دنيا مالدار شد بهرهاش در آخرت كم مىشود، شيعيان ما بيش از صد و يا پنجاه و يا چهل ندارند و اگر بخواهم مىگويم سى تا، و هيچ مردى نمىتواند بيش از ده هزار از حلال پيدا كند.پ 22- امام صادق فرمود: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: فقر براى مؤمن بهتر از توانگرى مىباشد، مكر كسى كه بارى از دوش ديگرى بردارد و يا به مصيبت ديدهاى كمك كند رسول خدا فرمود: فقير و غنى روز قيامت آرزو مىكند كاش بيش از احتياج نداشت.پ 23- ابراهيم بن عمر گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: خداوند اگر به بنده سى هزار بدهد اراده خير به او نكرده است و فرمود مردى به اندازه ده هزار از حلال بيشتر توانائى ندارد جمع كند، آرى خداوند آن را براى مردمانى جمع مىكند كه به خويشاوندان برسند و عمل صالح انجام دهند، و گاهى خداوند دنيا و آخرت را براى افرادى جمع مىكند.پ 24- مفضل گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: مال چهار هزار مىباشد و دوازده هزار كنز به حساب مىآيد، و كسى توانايى ندارد بيست هزار از حلال جمع كند، و كسى كه سى هزار داشته باشد هلاك مىگردد، و از شيعيان ما كسى نمىتواند صد هزار مالك شود.پ 25- اسحاق بن عمار گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمودند: كسى كه در دنيا مال زيادى داشته باشد و بعد وارد بهشت گردد بهرهاش در آن جا كم خواهد بود.
پ26- فضيل بن يسار گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: خداوند مال را به نيكوكار و بدكار مىدهد، ولى ايمان را فقط به دوستانش مىدهد.پ 27- موسى بن جعفر از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: هر بندهاى كه خود را به حاكم و سلطانى نزديك كند از خداوند دور مىگردد، و هر كس مالش زياد شود حسابش سخت مىشود، و هر كس پيروان زياد پيدا كند، شيطانهايش هم زياد مىشوند.پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: خوشا به حال كسى كه اسلام اختيار كند، و زندگيش به حد اعتدال برسد، و در گفتار خود استوار باشد.پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: بار خدايا روزى محمد و آل محمد و دوستان آنها را به اندازه كفايت قرار بده، و به دشمنان محمد و آل محمد مال و فرزند عطا كن.پ 28- على عليه السّلام فرمودند: مال اساس و ريشه همه شهوتها مىباشد.پ امير المؤمنين سلام اللَّه عليه فرمودند: عفت فقر را زينت مىدهد، و سپاسگزارى توانگران را آرايش مىبخشد.پ على عليه السّلام فرمودند: هر گاه توانايى زياد شد خواستهها كم مىگردند.پ امير المؤمنين سلام اللَّه عليه فرمودند: سزاوار نيست كه انسان به دو خصلت اطمينان پيدا كند عافيت و توانگرى، زيرا بيمارى عافيت را مىبرد، و توانگرى را فقر زايل مىسازد.پ على عليه السّلام فرمودند: دنيا خانهاى است كه فنا مىگردد، و اهلش از آنجا خواهند رفت، دنيا شيرين و خوش آب و رنگ است طالب خود را به سرعت هلاك مىكند و دلها را به شبهه مىاندازد، اينك با توشهاى كه داريد از آن عبور كنيد و بيش از احتياج طلب نكنيد و به اندازه زندگى روزى فراهم سازيد.پ 29- سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود:
خوشا به حال كسانى كه اسلام اختيار كنند، و زندگى به حد احتياج داشته باشند و در گفتار خود اهل حق و راستگوئى به حساب آيند.پ در يك روايت ديگر رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: خوشا به حال كسانى كه به
اندازه نياز روزى داشته باشند و صبر پيشه كنند.پ سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: غنا و فقر در قلب آدميان قرار دارند، و در روايت ديگرى فرمودند: توانگرى يك عقوبت مىباشد.
