در ورع و اجتناب از شبهات‏

پ‏1- عمرو بن سعيد گويد: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم من هر چند سال يك بار به زيارت شما موفق مى‏گردم اكنون چيزى به من تعليم فرما تا آن را عمل نمايم، امام عليه السّلام فرمود: تو را به تقوى از خدا و ورع و عبادت وصيت مى‏كنم، و بدان كه عبادت بدون ورع سودى نمى‏دهد.پ 2- حديد بن حكيم گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمود: از خداوند بترسيد و دين خود را با ورع حفظ كنيد.پ 3- يزيد بن خليفه گويد: امام صادق عليه السّلام ما را موعظه كرد و راه زهد را به ما نشان داد و بعد از اين فرمود: ورع را از دست ندهيد، زيرا به عنايت و فضل خداوند هنگامى خواهيد رسيد كه ورع داشته باشيد.پ 4- ابن ابى يعفور گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: عبادتى كه در آن ورع نباشد سودى نخواهد داشت.پ 5- فضيل بن يسار گويد: امام باقر عليه السّلام فرمود: محكم‏ترين عبادت ورع است‏پ 6- ابو الصباح كنانى گويد: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم ما از مردم از دست شما رنج مى‏كشيم، امام عليه السّلام فرمود: از مردم به خاطر من به شما چه مى‏رسد گفت: ما با مردى سخن مى‏گوئيم و او به ما مى‏گويد: جعفرى خبيث؟! امام صادق عليه السّلام فرمود: مردم به خاطر من شما را سرزنش مى‏كنند، ابو الصباح گفت آرى حضرت فرمود: به خداوند سوگند گروه اندكى از شما پيرو جعفرى هستيد، اصحاب من كسانى مى‏باشند كه سخت با ورع باشند و براى خداوند كار كنند و اميد ثواب او را داشته باشند آنها اصحاب من هستند.پ 7- ابو سارة غزال از امام باقر عليه السّلام روايت مى‏كند كه فرمود: خداوند مى‏فرمايد: اى فرزند آدم از هر چه به شما حرام كرده‏ام دورى كنيد تا از

 

پرهيزگارترين مردم قرار گيرد.پ 8- حفص بن غياث گويد: از امام صادق عليه السّلام سؤال كردم پرهيزگارى و دورى از مردم چيست، فرمود كسى كه از حرام‏هاى خداوند پرهيز كند.پ 9- ابو اسامه گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمود: تقوى را از دست ندهيد، و ورع داشته باشيد، و عبادت را فراموش نكنيد، راست بگوئيد، امانت‏ها را ادا نمائيد، حسن خلق داشته باشد و با همسايگان نيكى كنيد.

مردم را بطرف خود بخوانيد بدون اينكه زبانتان را بكار گيريد، موجب آبرو باشيد و اعتبار ما را نگه داريد، ركوع و سجود را طولانى كنيد، هر گاه يكى از شما ركوع و سجود را طول دهد شيطان فرياد مى‏زند واى بر من او اطاعت نمود و من امتناع كردم او سجده كرد و من ابا نمودم.پ 10- ابو زياد گويد: خدمت امام صادق عليه السّلام بودم كه عيسى بن عبد اللَّه قمى وارد شدند، امام به او خوش آمد گفت و به خود نزديك ساخت و بعد فرمود: اى عيسى از ما نيست كسى كه در شهرى سكونت كند و در آن صد هزار و يا بيشتر سكونت داشته باشند و در ميان آنها پرهيزگارتر از او باشد.پ 11- عمرو بن سعيد گويد: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم مرا وصيت كنيد، فرمود: شما را وصيت مى‏كنم كه از خداوند بترسيد و پرهيزگار باشيد و خداوند را عبادت كنيد، و بدانيد كه عبادت بدون ورع سودى ندارد.پ 12- ابو الصباح كنانى گويد: امام باقر عليه السّلام فرمود: ما را به ورع كمك كنيد، هر كس با ورع خدا را ملاقات كند براى او فرج و گشايشى هست، خداوند متعال مى‏فرمايد: «مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِكَ مَعَ ... النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً» پيامبر از ما مى‏باشد، و صديق از ما هست و شهيدان و صالحان هم از ما مى‏باشند.پ 13- ابن رئاب گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: ما كسى را مؤمن نمى‏دانيم مگر اينكه همه دستورات ما را بكار بندد، و يكى از اوامر ما ورع و پرهيزگارى مى‏باشد.

خداوند شما را رحمت كند خود را به ورع زينت دهيد و دشمنان ما را با زينت‏

 

خود فريفته كنيد تا خداوند شما را شاداب گرداند.پ 14- ابن ابى يعفور گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: شما كارى كنيد كه بدون زبان خود مردم را بطرف ما بكشانيد، آنها اگر از شما ورع و عبادت و نماز و يا كارهاى نيك را ديدند بطرف شما مى‏آيند و اين خود داعى بطرف ما مى‏باشد.پ 15- عبيد اللَّه بن على از ابو الحسن اول روايت مى‏كند كه فرمود: از پدرم بسيار شنيدم كه مى‏فرمود: از شيعيان ما نيستند كسانى كه زنان پشت پرده را به ورع و تقوى دعوت نكنند، و از دوستان ما بحساب نمى‏آيند كسانى كه در ميان ده هزار نفر زندگى مى‏كنند كه در ميان آنها باورع‏تر از او باشد.پ 16- فضيل بن عياض گويد: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم كدام يك از مردمان ورع دارند فرمود: كسى كه از حرام‏هاى خداوند دست بردارد، و از اين گروه دورى كند، و كسى كه از شبهات دورى نكند در حرام گرفتار مى‏گردد در حالى كه حرام را نمى‏شناسد.

هر گاه منكر را مشاهده كند آن را انكار نمايد در حالى كه توانائى جلوگيرى از آن را داشته باشد او دوست دارد كه خداوند معصيت شود و هر كس دوست داشته باشد كه خداوند معصيت شود او با خداوند به جنگ برخاسته است.

هر كس دوست داشته باشد كه ستمگران در جهان باقى بمانند او دوست مى‏دارد كه خداوند معصيت شود، در حالى كه خداوند خودش در هلاكت ظالمان خود را ستوده و گفته: «فَقُطِعَ دابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُوا وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ».پ 17- در حديث ابو ذر وارد شده كه فرمود: اى ابو ذر عقلى مانند تدبير وجود ندارد، ورعى مانند خوددارى نيست، و حسبى مانند حسن خلق نمى‏باشد.پ 18- از امير المؤمنين عليه السّلام سؤال شد: كدام يك از اعمال نزد خداوند بهتر مى‏باشند، فرمود: تسليم و پرهيزگارى.پ 19- عبد اللَّه بن ميمون از امام صادق و او از پدرانش عليهم السّلام روايت مى‏كند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: فضيلت علم نزد خداوند محبوب‏تر است از فضيلت عبادت و بهترين دستورات دينى شما ورع است.

 

پ‏20- ابان بن سويد گويد: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم چيزى كه ايمان را در دل بندگان ثابت مى‏كند چيست، فرمود: آنچه موجب اثبات ايمان مى‏گردد ورع است و آن چه ايمان را از دل بيرون مى‏آورد طمع مى‏باشد.پ 21- عبد اللَّه بن عمر گويد: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: بهترين عبادت فقه است و بهترين دين ورع مى‏باشد.پ 22- رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله به امير المؤمنين وصيت كردند اى على هر كس در او سه خصلت نباشد عمل او پا بر جا نخواهد شد، ورعى كه او را از معصيت‏هاى خداوند باز دارد، و خوى نيكى كه با مردم مدارا كند، و حلمى كه بوسيله آن جاهلان را از خود دور سازد.پ 23- حضرت رسول صلى اللَّه عليه و آله فرمود: از محرمات خداوند خوددارى كنيد تا از پرهيزگارترين مردم بحساب آييد.پ 24- عبد اللَّه بن سنان از امام صادق و او از پدرانش از امام حسين عليهم السّلام روايت مى‏كند كه از امير المؤمنين عليه السّلام سؤال شد ثبات ايمان چيست، فرمود: ورع گفته شد زوال ايمان در چيست فرمود طمع.پ 25- على عليه السّلام در خطبه وسيله فرمودند پناهگاهى محكم‏تر از ورع نيست.پ 26- در يك حديث مرفوع از امام صادق عليه السّلام روايت شده كه فرمود:

پرهيزگارترين مردم كسى است كه در هنگام شبهات خوددارى كند، و عابدترين مردم كسى است كه واجبات را انجام دهد، زاهدترين مردم كسى را گويند كه از حرام دست باز دارد، كوشش‏كننده‏ترين مردم كسى است كه از گناهان دست بكشد.پ 27- نعمان بن بشير در بالاى منبر كوفه گفت: از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله شنيدم فرمود: هر پادشاهى قرق‏گاهى دارد، و قرق‏گاه خداوند حلال و حرام او مى‏باشند، و شبهات هم در وسط آنها قرار دارند، اگر چوپانى گوسفندان خود را بطرف قرق‏گاه ببرد گوسفندان او وارد آن مى‏شوند و شما هم از شبهات هم دست باز داريد.

 

پ‏28- كليب بن معاويه گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: به خداوند سوگند شما بر دين خدا و فرشتگان او مى‏باشيد، اينك ما را به ورع وجد و جهد در راه خدا يارى كنيد، به نماز و عبادت توجه كنيد، و پرهيزگار باشيد.پ 29- ابراهيم محاربى گويد: امام صادق سلام اللَّه عليه فرمود: از خداوند بترسيد و ورع داشته باشيد، راست سخن بگوئيد، امانت‏ها را ادا كنيد، شكم و دامن را حفظ نمائيد، و با ما در مقام بلندى باشيد.پ 30- امام هادى عليه السّلام از پدرانش روايت مى‏كند كه امام صادق عليه السّلام فرمودند:

ورع را از دست ندهيد كه ما به آن علاقه داريم و اعتقاد ما به آن است، و از دوستان خود مى‏خواهيم كه ورع داشته باشند و ما را در شفاعت ناراحت نكنند.پ 31- امير المؤمنين عليه السّلام فرمودند: هر كس ما را دوست مى‏دارد بايد مانند ما كار كند، و ورع داشته باشد، كه او بهترين ياور براى امور دنيا و آخرت مى‏باشد.پ 32- امير المؤمنين سلام اللَّه عليه فرمود: سپاسگزارى از هر نعمتى ورع از محرمات خداوند است.پ 33- ابراهيم كرخى گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمود: هر مؤمنى كه در دنيا ورع و زهد نصيب او شد اميد بهشت در باره او مى‏باشد.پ 34- و صافى از امام باقر عليه السّلام روايت مى‏كند كه فرمود: خداوند با موسى مناجات مى‏كرد و در ضمن مناجات به او گفت به قومت بگو هيچ عابدى مرا به مانند كسى كه از محرمات پرهيز مى‏كند عبادت نكرده است، موسى گفت چه پاداشى به آنها دادى فرمود: از اعمال مردم جستجو مى‏كنم ولى از اعمال آنها جستجو نخواهم كرد.پ 35- ابو جميله از امير المؤمنين عليه السّلام روايت مى‏كند كه فرمود: اى مردم دينى كه در آن تفقه نباشد خيرى ندارد دنيائى كه در آن تدبير نباشد در آن خيرى نيست عبادتى كه در آن ورع نباشد خيرى ندارد.پ 36- امام صادق عليه السّلام فرمود: درهاى اعضاء و جوارحت را به بند تا به قلبت زيان نرسانند و آبرويت را نزد خداوند نبرند، و روز قيامت براى تو حسرت و

 

پشيمانى آرند،پ و براى ارتكاب گناه در پيشگاه خداوند برايت شرمسارى آورند.

كسى كه مى‏خواهد از گناهان دورى كند بايد از سه اصل پيروى كند، از لغزشهاى مردمان درگذرد، در كارهاى مردم جستجو نكند، و ستايش و مذمت در نظر او يكسان باشد، اصل ورع آن است كه انسان همواره به حساب خود برسد و راست سخن بگويد: و ارتباط خود را با مردم نيك سازد.

از شبهات دورى كند، شك و شبهه و عيب‏ها را از خود جدا سازد، از سخنان لغو و بى‏معنى خوددارى نمايد، درهائى را به روى خود باز نكند كه بعد نتواند آنها را به بندد، با كسى كه خوب او را نمى‏شناسد هم‏نشين نگردد.

با كسانى كه دين را سبك مى‏شمارند رفاقت نداشته باشد در مسائلى كه تحمل آن را ندارد و دلش آنها را قبول نمى‏كند معارضه نداشته باشد اگر سخنى را از گوينده‏اى نفهميد با او مخالفت نكند و گفته كسى را كه از خدا قاطعانه سخن مى‏گويد بشنود.پ 37- فضيل از امام باقر عليه السّلام روايت مى‏كند كه فرمود: اى فضيل به دوستان ما از ما سلام برسان و به آنها بگو من در برابر خداوند كارى نمى‏توانم بكنم مگر اينكه خود ورع داشته باشيد اينك زبان خود را حفظ كنيد و دست‏هاى خود را نگه داريد و در نماز و صبر بكوشيد كه خداوند با صابران است.پ 38- زيد بن على از پدرش عليه السّلام روايت مى‏كند كه فرمود: ورع نظام عبادت است، و هر گاه انقطاع حاصل كرد ديانت مى‏رود، همان گونه كه هر گاه رشته از هم پاره شد همه چيز از هم خواهد پاشيد، و ارتباطات قطع خواهد گرديد.پ 39- امام صادق عليه السّلام فرمود: از خداوند بترسيد و دين خود را با ورع نگه داريد فرمود: اجتهاد و عبادتى كه در آن ورع نباشد سودى ندارد.پ فرمود: از فضل خداوند برخوردار نخواهيد شد مگر با ورع.پ امام باقر عليه السّلام فرمود: خداوند مى‏فرمايد: اى فرزند آدم از هر چه بر تو حرام كرده‏ام دورى كن تا از پرهيزگارترين مردم باشى.پ از امام صادق عليه السّلام سؤال شد پرهيزگارترين مردم كيست فرمود: آن كس كه از

 

 

محرمات دورى مى‏كند.پ امام باقر عليه السّلام فرمود: از خداوند بترسيد و در دين خود جد و جهد داشته باشيد، و بدانيد كه هيچ اجتهادى بدون ورع فائده ندارد.پ امام صادق عليه السّلام فرمود: خداوند متعال با موسى عليه السّلام مناجات كرد در مناجات خود فرمود: اى موسى هيچ كس مانند كسى كه از محرمات دست بكشد به من نزديك نشده است من به اين گونه مردم بهشت عدن خود را خواهم بخشيد، و كسى را با او در اين ثواب شريك نخواهم كرد.پ ابن ابى يعفور گويد: امام صادق عليه السّلام به من گفتند مردم را بدون زبان خود بطرف ما بخوانيد، آنها اگر از شما عبادت، راستى و ورع را ديدند متوجه ما مى‏شوند.پ خيثمه گويد: امام باقر عليه السّلام فرمود: سلام ما را به دوستان ما برسانيد، و آنها را توصيه كنيد كه از خداوند بزرگ بترسند، و به آنها بگوئيد ما در نزد خدا براى آنها مطلبى نداريم، آنها به ولايت ما نخواهند رسيد مگر با ورع، آنها در روز قيامت حسرت خواهند كشيد كه وصف عدالت كنند و خود عادل نباشند.