باب چهاردهم در شانه زدن سر و ريش و آدابش و در انواع شانه‏ها

 [اخبار باب‏]

پ‏1- مكارم الاخلاق: از امام صادق (ع) كه فرمود: در حمام شانه نزن كه مو را سست كند.پ و از امام صادق (ع) كه شانه زدن فقر را ببرد و درد را نابود كند.پ و از رسول خدا (ص) كه فرمود: شانه و با را ببرد و صابون سختى را.پ و از امام صادق (ع) فرمود: كشيدن شانه به سينه اندوه را ببرد.پ و از ابن سليمان كه از امام باقر (ع) از عاج (استخوان فيل) پرسيدم فرمود باكى ندارد و من هم از آن يك شانه دارم.پ و از قاسم بن وليد كه از امام صادق (ع) از استخوان فيل پرسيدم كه جاروغنى يا شانه باشد فرمود، باكى نداردپ و از آن حضرت كه بد ميداشت روغن و عطر در روغن‏دان نقره يا نقره‏كوب باشد و يا شانه چنانى باشد.پ و از محمد بن عيسى كه از امام باقر (ع) پرسيدم از ظرف طلا و نقره و آنها را بد شمرد، گفتم: يكى از ياران ما روايت كرده كه ابى الحسن آينه‏اى داشت نقره‏پوش؟ فرمود نه بحمد الله همانا يك حلقه نقره داشت و فرمود: چون عباس (برادر امام رضا) ختنه شد يك ساز نقره‏پوش برايش ساختند و آن حضرت فرمان داد آن را شكستند نقره‏اش باندازه ده درهم بودپ و از آن حضرت است كه باكى ندارد كسى در كاسه نقره‏كوب بنوشد و دهان را از آنجا كه نقره است بر كنار دار.پ و از امام صادق (ع) در كتاب نجات آمده كه چون كسى خواهد شانه زند آن را بدست راست گيرد و نشسته باشد و آن را به فرق سر نهد و بگويد: بار خدا مو و پوستم را زيبا كن و پاك كن و وباء را از من بگردان سپس پس سر را شانه كند و گويد: بار خدا مرا پس مبر و نيرنگ شيطان را از من بگردان و او را توان مده كه مرا واپس برد، سپس شانه بالاى ابروان كشد و گويد بار خدا مرا بهدايت زيور كن، سپس مو را از بالا شانه زند و شانه به سينه كشد و در هر دو حال گويد بار خدا از من بزدا غم و اندوه و هراس دل و وسوسه شيطان را، و آنگاه بشانه زدن مو پردازد و از پائين آغازد و إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ بخواند. جمال الأسبوع آن را بى‏سند آورده و بآخرش افزوده وَ الْعادِياتِ را هم بخواند. 2- مكارم الاخلاق: تا سليمان بن يحيى كه روزى امام رضا (ع) جامه پوشيد تا نزد مامون رود و من هم در پاسبانانش بودم و شانه خواست و شانه زد و بمن فرمود: از پدرانم تا

 

رسول خدا (ص) بمن خبر داده‏اند كه فرمود: هر كه بر سر و ريش و سنيه خود تا هفت بار مرور دهد دردى بدو نزديك نشود.بروايت طب الائمه از امام عسكرى (ع) كه فرمود شانه زدن با شانه عاج موى سر را پروراند و كرم دماغ را بميراند، و صفراء را فرو نشاند و لثه و گوشت زائدش را پاك كند.پ و از امام كاظم (ع) كه فرمود: ايستاده شانه مزن كه دل را سست كند و نشسته شانه كن كه دل را نيرو دهد و پوست را بجنباند (يعنى خون را بدان كشد تا آماده رويش مو گردد).پ و از امام صادق (ع) كه شانه زدن سر بلغم را ببرد، و شانه زدن دو ابرو امان است از خوره و شانه‏زدن ريش دو گونه دندانها را سخت كند و پرسش شد از تراشيدن سر فرمود:

خوب است،پ و روايت است كه فرمود: چون ريش را شانه‏زنى از زير بالا چهل بار باشد و إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ را بخوان و از بالا بزير هفت بار باشد وَ الْعادِياتِ ضَبْحاً را بخوان سپس بگو: بار خدا بزدا از من هر اندوه و غم و هراس دل و وسوسه شيطان را.پ و از پيغمبر (ص) كه نهى كرد از دو بار تر كردن سر در يك روز.پ و از آن حضرت است (ص) كه مويش را تر ميگردد بيشتر اوقات با همان آب بود.پ 3- امان الاخطار: روايت است كه هنگام شانه زدن ريش خود ميگفت:

اللهم صل على محمد و آل محمد

 

بمن بپوشان زيبائى در آفرينشت، و زيور در بندگانت، و نيكو كن مو و پوستم را و گرفتارم مكن به نفاق، و بمن روزى كن هيبت را در ميان آفريدگانت و مهر را از بندگانت يا ارحم الراحمين.پ 4- كتاب الامامه و التبصره: تا پيغمبر (ص) كه فرمود: موى خوب يك پوشاك خدائيست آن را گرامى داريد.