[ترجمه روايات]
پمناقب: حضرت باقر و صادق عليه السّلام در باره آيه: قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ فرمود: آن ولايت است كه دسته جمعى و يا تك تك بدان توجه نمايند.پ كنز: يعقوب بن يزيد از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه راجع باين آيه از امام پرسيدم: إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى وَ فُرادى فرمود مربوط به ولايت است.
گفتم: چگونه؟
فرمود وقتى امير المؤمنين عليه السّلام را پيامبر اكرم بولايت منصوب نمود بمردم فرمود:
«من كنت مولاه فعلى مولاه»
مردى در اين مورد بدگوئى كرده گفت محمّد! هر روز چيز تازهاى مىآورد از خانواده خود شروع كرده كه ما را زيردست آنها قرار دهد.
خداوند در اين مورد آيهاى نازل نمود قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ من وظيفه خود را انجام دادم در خصوص آنچه بر شما واجب شده بود.
گفتم معنى أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى وَ فُرادى فرمود اما مثنى يعنى اطاعت پيامبر اكرم و اطاعت امير المؤمنين عليه السّلام اما فرادى يعنى اطاعت ائمه عليهم السّلام كه از نژاد علي است بعد از آن دو بخدا قسم يعقوب جز اين چيز ديگر از آيه منظور نشده.پ توضيح: بيضاوى مىنويسد: قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ يعنى شما را راهنمائى ميكنم و نصيحت مىنمايم در مورد يك خصلت و آن صفت از اين قسمت آيه معلوم مىشود: أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ منظور اينست كه از مجلس پيامبر حركت ميكنيد يا بدنبال دستورش ميرويد در حال اخلاص و دور از تظاهر و خودنمائى و تقليد «مَثْنى وَ فُرادى» يعنى متفرق بتعداد دو نفر دو نفر يا يكنفر يكنفر زيرا ازدحام موجب تشويش خاطر و مخلوط شدن سخنان مىشود ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا بعد انديشه كنيد در باره كار محمّد و آنچه آورده تا واقع براى شما كشف گردد ما بِصاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ كه پيامبر شما را جنون وادار باين كار نكرده يا اين سخن ارتباط بما قبل ندارد باين طور كه عقل وزين پيامبر كافى است كه معلوم شود پيامبر است، زيرا او هرگز مدعى كار بزرگ و مطلب عظيمى بر خلاف واقع و بدون اعتماد بدليل و برهانى نمىشود تا ميان مردم رسوا گردد و خود را بهلاكت افكند با اينكه معجزات بسيار زيادى نيز اين مطلب را ثابت مىكند.
اما تأويلى كه در اين اخبار وارد شده از متشابهات تأويل است كه جز خدا و راسخين در علم نميدانند. مراد از واحده يا خصلت و يا روش واحده است اين براى رد كسانى است كه مدعى شدند هر روز چيز تازهاى مىآورد و اشاره باين است دستوراتى كه مىآورد با هم برابر نيستند أَنْ تَقُومُوا يعنى از جاى حركت كنيد براى انجام كارى كه دوتائى و يك يك انجام مىدهيد و (جنّه) در آيه همان نسبتى
است كه به پيامبر اكرم ميدادند كه او ديوانه عشق علي است، چنانچه خواهد آمد در سبب نزول آيه وَ إِنْ يَكادُ الَّذِينَ كَفَرُوا تا وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ و بنا بر آنچه در روايت كافى است ممكن است تفسير آيه بولايت باين جهت باشد كه حاصل معنى آيه را بيان ميكند اين مبالغهها براى قبول كردن پيامبر است چيزهائى را كه آورده است و عمده آنها و پايه اساسى در آن دستورات ولايت است.
